İslâm düşüncesinde tıbb-ı Rûhânî geleneği -Kınalızâde Ali Efendi örneği

Abstract

`İslam Düşüncesinde Tıbb-ı Rûhânî Geleneği -Kınalızâde Ali Efendi Örneği` başlıklı bu çalışma, nihai hedefi yetkinlik-mutluluk olan insanın bu amaç doğrultusunda kendini tanıması, ahlakî düzeyinin farkına varıp eksikliklerini ve bunların sebeplerini tespit edip, kemale ulaşmak için yapması gereken fiilleri belirlemesine katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır. Örneklem için Kınalızâde'nin Ahlâk-ı Alâ'î isimli eserinin seçilmesinde bu eserin felsefî yöntemle Türkçe yazılan ilk ahlak kitabı olması yanında, Osmanlı dönemi ahlak klasikleri arasında en çok okunan eser olması ve daha yazıldığı yüzyılda birçok istinsahının yapılmış olması etkili olmuştur. Çalışmada önce ahlak ve mizaç, ruh ve nefs kavramları üzerinde durulmuş, ahlakî hastalıkların tanımları yapılmış, tıp tarihinin duayeni kabul edilen Hipokrat'tan bu yana konuya ilişkin eser vermiş filozofların alana yaptıkları katkılara değinilmiştir. Son olarak da Kınalızâde'nin Ahlâk-ı Alâ'î isimli eserinde ruhsal tıp konusunu nasıl işlediği incelenmiştir.

This study which titled `Tradition Of Spiritual Psychic in Islamic Thought - Qinalizâde Alî Efendî Sample` has been prepared with a view to contribute self-recognition of human being whose ultimate goal is competence-happiness in accordance with this purpose, become aware of moral level and determine its deficiencies and their reasons and determination of the actions that must be done to achieve perfection. In the selection of the sample as Qinalizâde's Akhlâq-i Alâî work, besides being the first book written in the ethics in Turkish by philosophical method, being most read work among Ottoman period classics in the ethics and emerging many copies yet in the century it was written have been effective. In this study, firstly the concepts of morality and temperament, soul and nafs are emphasized and the definitions of moral diseases have been made. The contributions of philosophers who have produced works related with this subject since Hippocrates, which is accepted as a doyen of medical history, are mentioned. Finally, how Qinalizâde handled the subject of spiritual medicine in Akhlâq-i Alâî work was examined.