Ahmed Midhat Efendi`nin Tedrîs-i Târîh-i Edyân isimli eserinin transkripsiyonu

Abstract

Bu Çalışmada Ahmed Midhat Efendi'nin Tedrîs-i Târîh-i Edyan isimli eseri transkribe edilmiş ve Tarîh-i Edyân adı altında yazılmış diğer eserlerle karşılaştırmalı bir değerlendirmesi yapılmıştır.Çalışmanın konusu olan eser Ahmed Midhat Efendi'nin Dâru'l-Fünûn'da verdiği Târîh-i Edyân derslerinde okutulmak üzere ders kitabı olarak 1911 yılında kaleme alınmıştır. Osmanlı'nın son dönemlerinde Dinler Tarihi alanında, Batılı örneklerine kıyasla, yazılan ilk eserlerden kabul edilen bu eser, ihtiva ettiği konular bakımından alanında önemli bir yere sahiptir. 326 sayfadır. Umûmiyyât ve Husûsiyyât isimli iki ana bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde Dinler Tarihi'nin öneminden, hocanın ve talebenin hazırlıklarından, din fikrinin oluşumu ve gelişim süreçleri gibi konulardan bahsedilmiştir. İkinci bölümde ise Fetişilik'ten başlanarak Budizm'e kadar her din özel başlıklar altında incelenmiştir.Ahmed Midhat Efendi'nin bu eserini takib eden süreçte Tarih-i Edyân adında üç eser daha karşımıza çıkar. Bu üç eser; Mehmed Esad'ın Tahlîlî ve Tenkîdî Târîh-i Edyân'ı, Mahmud Esad Seydişehrî'nin Târîh-i Edyân'ı ve M. Şemseddin Günaltay'ın Târîh-i Edyân'ıdır. Tezimizin üçüncü bölümünde bu eserlerin karşılaştırmalı bir değerlendirmesi yapılacaktır.

In this study, Ahmed Midhat Efendi's book which named Tedrîs-i Târîh-i Edyân was transcribed and comparative evaluation was made with the other books written under the name of Târîh-i Edyân.The work which is the subject of the study was written as a schoolbook in 1911 to be taught in the lessons of History of Religions given by Ahmed Midhat Efendi in Dâru'l-Fünûn. This work which was accepted as a first books in the field of History of Religions in the last period of Ottoman Empire, compared to the western examples, has an important place in terms of it's subjects. It consists of 326 pages. Divided into two main chapter. In the first chapter; importance of History of Religions, necessary preperations of teacher and student, formation of idea of religion and it's development process and such as subjects were mentioned. In the second part; beginning from the Fetichism to the Buddhism, all religions were examined under the specific titles.In the following period of the Ahmed Midhat Efendi's work, three more Târîh-i Edyân books appear. These three books are Mehmed Esad's Tahlîlî ve Tenkîdî Târîh-i Edyân, Mahmud Esad Seydişehrî's Târîh-i Edyân and M. Şemseddin Günaltay's Târîh-i Edyân. In the third part of our thesis, these book's comparative evaluation will be made.