Türkiye`de düzenleyici ve denetleyici kurumların hesap verme yükümlülüğünün değerlendirilmesi

Abstract

Kamu yönetiminde hesap verebilirlik ve şeffaflık son yılların en önemlikonularındandır. Bu bağlamda, 2004 yılında yürürlüğe giren 4982 sayılı `Bilgi EdinmeHakkı Kanunu` ve 2006 yılında yürürlüğe giren 5018 sayılı `Kamu Mali Yönetimi veKontrol Kanunu` ile önemli adımlar atılmıştır. Bunların dışında `Kamu İhale Kanunu,Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kanunu, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ve KamuDenetçiliği Kurumu Kanunu` yer alan diğer önemli yasal düzenlemelerdendir. Ancakmevzuatta gerçekleştirilen bu düzenlemelerin pratikte ne derece uygulandığı tartışmalıbir konudur. Bu çalışmanın odağını da serbest piyasanın kontrolünü sağlayandüzenleyici ve denetleyici kurumlar oluşturmuştur. Özerk olan ve kuşkusuzTürkiye'deki en önemli kurumlar arasında yer alan bu kurumların şeffaf ve hesapverebilir bir yönetim sergilemesi her açıdan büyük önem arz etmektedir.Çalışmada idari, mali, siyasi ve vatandaşa hesap verebilirlik başlıklarında kriterlerbelirlenerek kurumlar web siteleri aracığıyla değerlendirilmiş ve bir puanlamaya tabitutulmuştur. Önerilen puanlama sistemine göre kurumlar için genel bir hesapverebilirlik puanı hesaplanmıştır ve buna göre en hesap verebilir kurum Radyo veTelevizyon Üst Kurulu olarak belirlenmiştir. En düşük puanı ise Nükleer DüzenlemeKurumu'nun aldığı görülmektedir. İdari anlamda en hesap verebilir kurum olarak EnerjiPiyasası Düzenleme Kurumu ve RTÜK belirlenmiştir. En az puan alan kurum ise NDKolmuştur. Mali hesap verebilirlik yönünden Kamu Gözetimi Kurumu en iyi kurumolurken, Kişisel Verileri Koruma Kurumu ve NDK en az puan alan kurumlar olmuştur.Vatandaşa hesap verebilirlik açısından ise en yüksek puanı alan Bilgi TeknolojileriKurumu ve RTÜK olurken en düşük puanı alan NDK olmuştur. Siyasi hesap verebilirlikyönünden belirlenen tek kriter olan `kesin hesap` başlığına hiçbir kurumun websitesinde yer vermediği görülmüştür.

Accountability and transparency in public administration are among the most importantissues of recent years. In this context, significant steps have been taken with `Right toInformation Law`, which entered into force in 2004 and `Law on Public FinancialManagement and Control`, which entered into force in 2006. In addition, the `PublicProcurement Law, the Law on the Ethics Committee of Public Officials, the Law on theRight to Information and the Law on the Ombudsman Institution` are among the otherimportant legal regulations. However, the extent to which these regulations are appliedin practice is a controversial issue. In this study, the regulatory and supervisoryinstitutions that control the free market constituted the focus of the study. It is of utmostimportance that these institutions display transparent and accountable management,which are autonomous and certainly among the most important institutions in Turkey.In the study, the criteria of administrative, financial, political and public accountabilitywere determined and institutions were evaluated through web sites and subjected to ascoring. According to the proposed scoring system, a general accountability score wascalculated for the institutions and the most accountable institution was determined asRadio and Television Authority. The lowest score was observed by Nuclear RegulatoryAuthority. RTA and Energy Market Regulation Authority was determined as the mostaccountable institution in the administrative sense. The institution with the lowest scorewas the NRA. In terms of financial accountability, Public Oversight Authority was thebest institution while the NRA and Personel Data Protection Authority was the lowest.In terms of public accountability, Information Technology Authority and RTA has thehighest score and NRA has the lowest score. `Final account` title was not found on thewebsite of any institution which is the only criteria determined in terms of politicalaccountability.