Muhibbî Divanı sözlüğü [Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük]

Abstract

Kelime, bir ya da birkaç sesten oluşan dil birimleridir. Kelimeler cümle ya da cümleüstü birlikler içerisinde başka kelimelerle yan yana geldiğinde değişik anlam katmanlarıoluşturmaktadır. Bunun yanında tarihsel olarak da kelimelerin anlamları zamanladeğişmiş ve bu nedenle eski edebî metinlerin anlamlandırılması bir hayli zorlaşmıştır.Bu çalışmada XVI. yüzyılın hem ünlü hükümdarı hem de şair olarak tavsif edilenMuhibbî'nin Dîvân'ı ve bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü hazırlanmıştır. Şairinşiirlerindeki kelimelerin diğer kelimelerle olan ilişkisi tespit edilmiş ve ortaya çıkanzengin manalar şiirdeki bağlama göre anlamlandırılmıştır.Bu çalışmada Muhibbînin Dîvân'ı ve bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü ele alınmış,Muhibbî'nin kelimelere yüklediği anlamların en doğru şekilde tespit edilmesiamaçlanmıştır. Böylece şairin kelimelerindeki anlamlar bağlamlı olarak incelenmiş,XVI. yüzyılın söz varlığına ve leksikoloji literatürüne katkı sunulmuştur.Anahtar Kelimeler:, Muhibbî Dîvân'ı ve bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü BağlamlıDizin ve İşlevsel Sözlük, XVI. yüzyıl.

The words are a peace of language which consist of one or more syllables. When thewords are adopted variously in sentential unities, several sematic stratums composediversely. Besides, the semantics of languages have changed in times historically andand as the result of that it is very compulsion to comprehend the old literary texts.In this work, a concordance and functional lexicon of `Divan` by Muhibbi, who ismentioned as the emperor and unusual poet of the 16th century, are disposed. Theconnection between his vocabulary in poetry and other words in general is confirmed,and these substential semantic stratums are interpreted according to the context of thepoem.The main purpose of this work is confirming the meanings of the words whichMuhibbi created in his poetry in the most correct way. Thereby, the meanings of thepoet's words are discussed contextually, making a contribution to vocabulary existenceof the 16th century. Besides, with the help of word contexts in poems, the works ofMuhibbi which are mentioned here are analysed. And finally, this work is supposed tomake a contribution for lexicology in litarature.