Afyonkarahisar`daki barajlardan mevsimsel olarak avlanan bazı ekonomik balık türlerinde organoklorlu pestisit kalıntılarının araştırılması

Abstract

Bu çalışmada Selevir, Çatören ve Kunduzlar baraj göllerinden alınan balıklarda organoklorlu pestisit birikim seviyeleri ve mevsimsel değişimleri belirlendi. Ekim 2007 (sonbahar), Ocak 2008 (kış), Nisan 2008 (ilkbahar) ve Temmuz 2008 (yaz) tarihlerinde göllerden ticari değeri olan birer balık türünden numuneler alındı. Alınan 100 numune ( 40 tane Selevir Baraj Gölü'nden C. carrassius , 40 tane Çatören Baraj Gölü'nden T. Tinca ve 20 tane Kunduzlar Baraj Gölü'nden C. carrassius) analizler yapılıncaya kadar -18 0C'de saklandı. Örneklerin yağı Soxhelet ekstraksiyonu ile elde edildi. Sıvı-sıvı kromatografisi uygulanarak yıkandılar (clean up) ve ardından GC-ECD kullanılarak pestisit değerleri okundu.Her üç baraj gölünde de benzer OCP kalıntılarının yaygın olarak görüldüğü ortaya konuldu. Belirlenen 24 OCP'ten yaygın olarak rastlananlar, ß-HCH, HCB, metoxychlor, chloraxynil, chlorfenilprop methyl ve ?-HCH oldu. Bunlardan ß-HCH ve metoxychlor seviyelerinin her üç gölde de izin verilen en üst kalıntı limitlerini aştığı görüldü. Ayrıca kirlilik miktarlarının yaz mevsimi numunelerinde genel olarak daha yüksek seviyelerde olduğu tespit edildi.Sonuç olarak, bu göllerde bulunan balıkların organoklorlu pesitisitler yönüyle kirlilik içerdiği ve bu ekosistemlere hala yeni organoklorlu pestisit girişi olduğu görülmüştür. Ayrıca üç gölden Selevir Baraj Gölü'nün diğer iki göle göre genel olarak daha yüksek kirlilik seviyelerine sahip olduğu görülmüştür.

In this study, levels and seasonal variations of organochlorine pesticides residues were determined in fishes living in Selevir, Çatören and Kunduzlar dam lakes. Samples from commercial fish species were obtained from lakes in October 2007 (autumn), January 2008 (winter), April (spring) 2008 and July (summer) 2008. Totaly obtained 100 samples (40 C.carrassius samples from Selevir Dam Lake, 40 T. Tinca samples from Çatören Dam Lake and 20 C. carrassius from Kunduzlar Dam Lake) were kept in -18 0C until analysis time. Fats of samples were obtained with using soxhelet extraction. They were cleaned up with liquid-liquid chromatography and then levels of pesticides were determined in GC-ECD.Similar OCP residues was determined in all three dam lakes. 24 OCP residues examined and most widely determined OCP residues was ß-HCH, HCB, metoxychlor, chloraxynil, chlorfenilprop methyl and ?-HCH. Among these, levels of ß-HCH and metoxychlor exceed maximum residue limits in all three lakes. Moreover, it was generally observed that samples collected in summer session had higher levels of contamination. Moreover, it was observed that Selevir Dam Lake has higher contamination levels with respect to other two lakes