Yerel mürdümük (Lathyrus sativus L.) genotiplerinde morfolojik ve tarımsal özelliklerin varyasyonu ve aralarındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma 2017-2018 yıllarında, 3 adet tescilli çeşit (Gap Mavisi, Eren ve İptaş) ve 9 adet Türkiye orjinli yerel popülasyon olmak üzere toplamda 12 adet mürdümük (Lathyrus sativus L.) genotipi kullanılarak tane verimine etkili olan morfolojik özelliklerin belirlenmesi amacıyla Yozgat ekolojik şartlarında yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuş olup bitki boyu, bitkide dal sayısı, ana sap kalınlığı, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, bin tane ağırlığı, tohum verimi, çiçeklenme gün sayısı, olgunlaşma süresi, ham protein oranı belirlenmiştir. İki yıllık ortalama sonuçlara göre bitki boyu 38.60-58.06 cm arasında, bitkide dal sayısı 2.20-5.60 adet/bitki arasında, ana sap kalınlığı 1.37-2.32 mm arasında, bitkide bakla sayısı 10-27.40 adet arasında, baklada tane sayısı 2.20-3.40 arasında, bin tane ağırlığı 109.30-172 gr arasında, çiçeklenme gün sayısı 61.33-74.00 gün arasında, ham protein oranı %23.93-27.23, tohum verimi 87.92-294.59 kg/da arasında değişmiştir. Sonuç olarak, incelenen özellikler bakımından 12 mürdümük genotipi arasında yüksek oranda değişkenlik bulunduğu ve bazı hatların çeşitlerden incelenen özellikler bakımından daha üstün olduğu belirlenmiştir. Buna göre, yerel populasyonlar arasında ıslah çalışmaları için ümit var genotipler tespit edilmiştir.

This study was studied for the purpose of determination of morphological traits affected on grain yield by using 3 registered varieties (Gap Mavisi, Eren ve İptaş) and 9 local populations which are origin of Turkey of Lathyrus sativus L. those in total 12 grasspea varieties. The experiment was established according to randomized block design with 3 replications and determined plant heights, main stem thickness, main stem number, pod number per plant, number of seeds per pod, 1000 seed weight, grain yield, beginning of flowering, a period from sowing to harvest and crude protein content. According to two-year results, it was determined that the beginning of flowering was between 168.38-294.55 days in 2017 and 106.0-111.33 days in 2018, plant height was between 56.67-41.23 cm, main stem number was between 2.20-5.60, main stem thickness was between 1.73-1.93 mm, pod number per plant was between 2.20-3.40, seed yield per plant 2.20-3.40, 1000 seed weight 87.92-284.59 gr and crude protein content ratio was between %23.93-27.23. Seed yield was to determine between 155.94-211.37 kg/da, genotype of 6110 was the highest seed yield (211.37 kg/da), genotype of 2006 was the lowest seed yield (155.94 kg/da). Consequently, there were very significant differences among 12 L. sativus genotypes in terms of determine traits and determined that some genotypes were better qualifications to the others. Population variables were observed significant differences all in genotypes, include varieties. Therefore, promising genotypes were determined for breeding among local populations.