Bâkî Dîvânı`ndan Elif ile biten gazellerin düşünce alanı merkezli (Dam) metin çözümleme yöntemi`ne göre şerhi

Abstract

XVI. yy ilim, sanat ve şiir bakımından oldukça ehemmiyetli bir dönemdir. Budönemde devletin gelişmesi ve güçlenmesiyle birlikte şiirdeki gelişmeler dehızlanmış hatta zirvelere ulaşmıştır. Bu yy' da yetişip Dîvân edebiyatındagazelleriyle ün salmış birçok şâir bulunmaktadır. Bu şâirlerin başında Bâkî gelir.Türkiye'de yapılan çalışmalara bakıldığında bu şâirin gazelleri çerçevesindekapsamlı bir şerh çalışması yapılmamıştır. Dîvân edebiyatında adından sıkçabahsettiren bu şâirin gazellerinin üzerinde kapsamlı bir şerh çalışmasının olmaması,beni bu çalışmaya iten sebeplerin başında gelmektedir. Bu çalışma doğrultusundaokuyucuyu bilgilendirip metni tanıtmak ve şâirin sanat anlayışını tespit etmek bilimdünyasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca bu çalışma, geçmişin mukaddes mirâsını açığaçıkartıp günümüzle harmanlanarak sunulduğu için geleceğe ışık tutması bakımındanönem arz etmektedir. Bu çalışmada XVI. yüzyıl şâiri olan Bâkî'nin özyaşam öyküsü, edebî kişiliğive eserleri ile ilgili bilgiler genel hatlarıyla verilmeye çalışılmış, müteakiben `BâkîDîvânı'ndan Elif İle Biten Gazellerin Düşünce Alanı Merkezli (DAM) MetinÇözümleme Yöntemi'ne Göre Şerhi` yapılmıştır. Gazellerin vezinleri bulunmuş,vezinlerin her beyitte teker teker kontrolü yapılmıştır. Beyitlerde geçen kelimelerinbütün anlamları hakkında detaylı bilgiler verilmiş olup beyitlerin nesre çevirikısmıyla birlikte beyitler günümüz Türkçesi'ne çevrilerek şerh çalışması yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Bâkî, gazel, şerh yöntemi (DAM), şerh

XVI. century is a very important period in terms of history, art and poetry.Along with the development and empowerment of the state in this period, thedevelopments in the poetry have accelerated and even reached the summit. Manypoets grew up in this century and became famous with their ghazels in Dîvânliterature. Bâkî comes at the head of these poets. Referring to studies done in Turkey,there is no comprehensive commentary study done on the poet's ghazels. The factthat there is no comprehensive commentary study on his ghazels which arefrequently mentioned in the name of Dîvân literature is one of the reasons leading meto this study. In the direction of this study, to inform the reader and to introduce thetext and to determine the understanding of his poetry art will contribute to the worldof science. This study is also important in lightening the future as it presents thelegacy of the past by blending it with the present. In this study, it was attempted to give general information about theautobiography, literary personality and works of the XVI century poet, Bâki and acommentary study done on the ghazels of him ending with Elif according based onthe method of Thought Field Centered Text Analysis Method. Rythm of the ghazelswere found and controlled one by one on every couplet.Detailed information about all the meanings of the words mentioned in everycouplets was given and commentary study done by transfering the couplets to thecontemporary Turkish after forming them in prose style. Keywords: Bâkî, ghazal, method of comment(DAM), commentar