Kırım savaşı ve Kafkas göçlerinde salgın hastalıklar (1853-1864)

Abstract

Salgın hastalıklar, insanoğlunun en büyük sorunlarındandır. İlk defa hayvanların evcilleştirilmesiyle insan hayatına giren hastalıklar, tarih boyunca hemen her dönemde görülmüştür. Daha çok doğal afetler, göçler ve savaşlardan sonra ortaya çıkan hastalık mikropları insana ve doğaya büyük zararlar vermiştir. Kırım Savaşı (1853-1856), hastalıkların en fazla görüldüğü savaşlardan biridir. Kırım Savaşı'nda hastalık kaynaklı ölümlerin savaştaki çarpışmalardan daha fazla olması bunu açıkça göstermektedir. Savaşta görülen hastalıklar İngiltere, Fransa, Sardunya ve Osmanlı Devleti'nin oluşturmuş olduğu ittifak birliği askerlerini olumsuz yönde etkilemiştir. Kırım Savaşı'nda görülen salgın hastalıklar, askerlerin ailelerine yazdıkları mektuplara, anılarına, arşiv belgelerine, vakanüvis eserlerine ve dönemin gazetelerine yansımıştır. Bu hastalıklar içerisinde askerlerin çoğunlukla tifüs, kolera, iskorbüt, sıtma ve dizanteri gibi hastalıklardan etkilendiği görülmektedir. Salgın hastalıkların savaşlar dışında sıklıkla görüldüğü ortamların başında göçler gelmektedir. Tarih boyunca göçler, dünyanın demografik ve etnik yapısının şekillenmesinde en etkili araçlardan biri olmuştur. İlk defa insanoğlunun temel geçim kaynaklarından olan hayvanlarına daha iyi yaşam koşulları bulabilmek için başlattığı göç hareketliliği, zamanla siyasi, etnik ve sosyo-ekonomik nedenlerle bütünleşerek devam etmiştir. Göçler, savaşların da sonucu haline dönüşmüştür. Savaşla birlikte gerçekleşen göçler ise büyük sorunlar yaratmıştır. Göçlerin yaratmış olduğu sorunların başında salgın hastalıklar gelmektedir. Kırım Savaşı'ndan sonra gerçekleştirilen Kafkasya göçleri (1856-1864), salgın hastalıkların en çok görüldüğü göçlerden biri olmuştur. Kırım Savaşı etkisiyle yurtlarını terk etmek zorunda kalan Kırım ve Kafkas halkları yollarda, limanlarda ve gittikleri her yerde en büyük zararı salgın hastalıklardan görmüşlerdir. Osmanlı Devleti, Kırım Savaşı ve Kafkas göçlerinde yaşanan hastalıklara karşı sayısız önlemler almıştır. Bu önlemler içerisinde karantina merkezlerinin oluşturulması ile Muhacirin Komisyonu'nun kurulması, hastalıkların şiddetini azaltmada etkili olmuştur. Bunun yanında, hastalıkların meydana geldiği bölgelere Mekteb-i Tıbbiye'den doktor ve çeşitli sağlık malzemeleri gönderilerek hastalıklar yerinde tedavi edilmek istenmiştir.

Epidemic diseases are one of the biggest problems of human beings. Diseases that entered human life with domestication of animals fort he first time have been observed in almost every period throughout history. Rather, natural disasters, emigration and disease microbes after wars have caused great harm to man and nature. Crimean War (1853-1856) is one of the war that diseases can be seen mostly. In the Crimean War, the fact shows that disease-related deaths were higher than those in the war. Diseases in the war adversely affected the troops of the alliance of England, France Sardinia and The Ottoman Empire. Epidemic diseases in the Crimean War were reflected in the letters of the soldiers families, their memoirs, archival documents, chronicle works and newspapers of theperiod. Among these diseases, the soldiers are mostly affected by diseases such as cholera, typhus, scorbutic, malaria and dysentery. Migrations, are the leading environments where epidemics are common expect wars. Migrations have been one of the most effective tools in shaping the demographic, and ethnic structure of the world throughout history. For the first time. The immigration mobility initiated by human beings in order to find a better living condition for their animals, which is one of the basic livelihoods, has continued with the integration of political, ethnic and socio-economic reasons. Migrations, became the result of wars, On the other hand, immigration caused by war has created great problems. Epidemics are the most important problems caused by migration. After the Crimean War, the Caucasia migrations (1856-1864) became one of the most common seen epidemic. The Crimean War forced the people of the Crimea and Caucasian to leave their homeland, the roads, harbors and where they went to see the greatest damage from epidemic diseases. The Ottoman Empire has taken numerous measures against the outbreaks of the Crimean War and migration of the Caucasian. Among these measures, the establishment of the Commission of Immigration, with the establishment of quarantine centers, was effective in reducing the severity of diseases, In addition, doctors and various health care materials were sent from medical school to the regions where the diseases were effective and the diseases were requested to be treated on site.