Enerji fiyatlarındaki değişimin hisse senedi fiyatlarına etkisi: BİST Elektrik Endeksi üzerine bir uygulama

Abstract

Bu çalışmada Borsa İstanbul'da işlem gören elektrik endeksi ile enerji fiyatları arasındaki etkileşim asimetrik ilişkileri de modele dâhil edebilen `Doğrusal Olmayan Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Model (Nonlinear Autoregressive Distributed Lag – NARDL)` ile ilişkinin yönü ve katsayısı incelenmiştir. Veri seti Mart 2010-Mart 2019 arası üçer aylık elektrik endeksi ve enerji fiyatlarından oluşmaktadır. Bağımlı değişken olarak BİST Elektrik Endeksi (XELKT), bağımsız değişken olarak elektrik fiyatları (EL), gaz fiyatları (GAS) ve brent petrol fiyatları (BR) alınmıştır. NARDL sınır testi sonuçlarına göre uzun dönemde BIST Elektrik Endeksi ile gaz fiyatları arasında negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. BIST Elektrik Endeksi ile elektrik fiyatları ve brent petrol fiyatları arasında ise uzun dönemde anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Hata düzeltme modeli sonuçlarına göre ise uzun dönemli sonuçların aksine neredeyse tüm bağımsız değişkenler ile BİST Elektrik Endeksi arasında ilişki bulunmuştur. Kısa dönemde BİST Elektrik Endeksi (XELKT) ile elektrik fiyatlarının pozitif bileşenleri (EL+) ve BR arasındaki ilişki pozitif yöndedir. Kısa dönemde BİST Elektrik Endeksi (XELKT) ile elektrik fiyatlarının negatif bileşenleri (EL-) ve GAS değişkenlerinin ilişkisi ise gecikmelere bağlı olarak pozitif veya negatif yönde olabilmektedir.

In this study, the relationship between the electricity index traded on Istanbul Stock Exchange and energy prices are examined with Nonlinear Autoregressive Distributed Lag Model (NARDL), which can include asymmetric relationships, the direction and coefficiency of the relationship. As the data set, quarterly data between March 2010 and March 2019 were used. BIST Electricity Index (XELKT) was used as the dependent variable; electricity prices (EL), gas prices (GAS) and brent oil prices (BR) were used as independent variables. According to the NARDL limit test results, there is a negative and significant relationship between BIST Electricity Index and gas prices in the long run. Relationship among BIST Electricity Index and electricity prices and brent oil prices is not significant. According to the results of the error correction model, almost all independent variables are correlated with BIST Electricity Index contrary to the long run. In the short term, the relationship between the BIST Electricity Index (XELKT), positif component of electricity prices (EL+) and brent petrol prices (BR) is positive. In the short term, the relationship between BIST Electricity Index (XELKT), negatif component of electricity prices (EL-) and naturel gas prices (GAS) variables may be positive or negative depending on delays.