Ebeveynlerin sağlık okuryazarlığı düzeyinin çocukluk dönemi aşılarına yönelik tutum ve davranışlarıyla ilişkisi

Abstract

Bu araştırma ebeveynlerin sağlık okuryazarlığı düzeyinin çocukluk dönemi aşılarına yönelik tutum ve davranışlarıyla olan ilişkisini tespit etmek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.Araştırma Kırıkkale ili merkez ilçesinde 0-12 aylık yaş grubunda çocuğu olan 279 ebeveynle yürütüldü. Örneklemde yer alan ebeveynleri belirlemek için lot kalite tekniği kullanıldı. Araştırmanın yapılması için Kırıkkale ili Sağlık Müdürlüğünden ve Kırıkkale Üniversitesi etik kurulundan yazılı izin alındı. Araştırmanın verileri tanımlayıcı soru formu ve Avrupa sağlık okuryazarlığı ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme tekniğiyle toplandı. Verilerin analizinde sayı, yüzdelik, minimum ve maksimum değerler, ortalama, standart sapma ve ki-kare kullanılmıştır.Ebeveynlerin ortalama yaşı 30,18±6,16, ortalama çocuk sayısı 1,74±0,83 ve ortalama çocuk yaşı 7,79±3,74 aydır. Araştırmaya katılan ebeveynlerden annelerin %41,2'si (n=115), babaların %43'ü (n=120) üniversite mezunu iken annelerin yarısından fazlasının çalışmadığı babaların ise yaklaşık 1/3'ünün memur olduğu belirlenmiştir. Ebeveynlerin sağlık okuryazarlık puan ortalaması Avrupa sağlık okuryazarlık ölçeğine göre 30,57±8,30 olduğu tespit edilmiştir. Ebeveynlerin %62,8'inin genel sağlık okuryazarlık düzeyinin yetersiz ve sorunlu-sınırlı olduğu belirlenmiştir. Ebeveynin anne ya da baba olma durumu ile sağlık okuryazarlık düzeyleri arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05). Babaların sorunlu-sınırlı sağlık okuryazarlık düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür. Ebeveynlerin en uzun yaşadıkları yer ile sağlık okuryazarlık düzeyleri arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05). Köy/kasabada yaşayanların yetersiz sağlık okuryazarlığı oranının daha yüksek olduğu görülmüştür. Ebeveynlerin %98,6'sı çocuklarına aşı yaptırmıştır ve %96,8'inin aşı kartı bulunmaktadır. Ebeveynlerin aşı yaptırmanın gerekli olduğunu düşünme durumu ve zorunlu aşılama programları hakkındaki düşünceleri ile sağlık okuryazarlık düzeyleri arasındaki fark istatistiksel olarak anlamsızdır (p>0,05). Ebeveynlerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin çocuklarını aşılatma durumuyla ilişkisinin olmadığı belirlenmiştir. Köy/kasabada yaşayanların ve babaların sağlık okuryazarlık seviyelerinin artırılması için eğitim programları düzenlenebilir. Aşılar konusunda aile sağlığı merkezinde görev alan hemşirelerin ebeveynleri bilinçlendirici eğitimler düzenlemesi önerilebilir.

This research was conducted as a descriptive study to determine the relationship between parents health literacy levels and their attitudes and behaviors towards childhood vaccines.The study was carried out with 279 parents in the 0-12 month age group in the central district of Kırıkkale province. Lot quality technique was used to determine the parents in the sample. Written permission was obtained from Kırıkkale Provincial Health Directorate and Kırıkkale University Ethics Committee. The data of the study were collected by face-to-face interview technique using descriptive questionnaire and European Health Literacy Scale. In the analysis of data, number, percentage, minimum and maximum values, mean, standard deviation and chi-square were used.The mean age of the parents is 30,18 ± 6,16, the average number of children is 1,74 ± 0,83 and the mean age of the children is 7,79 ± 3,74 months. While 41,2% (n = 115) of the mothers who participated in the study, 43% (n = 120) of the fathers were university graduates, it was determined that about 1/3 of the fathers who did not work more than half of the mothers were civil servants. The mean health literacy score of the parents was 30,57 ± 8,30 according to the European health literacy scale. It was determined that 62,8% of the parents had inadequate and problematic-limited level of general health literacy. The difference between parental parenting status and health literacy level was statistically significant (p<0,05). Fathers have a high level of problematic-limited health literacy. The difference between the place where the parents live and the level of health literacy is statistically significant (p<0,05). Inadequate health literacy rate was higher in the village / town. 98,6% of the parents had their children vaccinated and 96,8% had a vaccination card. There was no statistically significant difference between the opinions of parents about the need to vaccinate and their thoughts on compulsory vaccination programs and the levels of health literacy (p>0.05).It was determined that the level of health literacy of the parents did not correlate with the vaccination status of their children. Training programs can be organized to increase the level of health literacy of village / town dwellers and fathers. It can be suggested that nurses who take part in the family health center about vaccines should raise awareness of their parents.