Normokalsemik hiperparatiroidili hastalarda kemik yıkım belirteçlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Normokalsemik hiperparatiroidizm, parathormon yüksekliğine yol açabilecek böbrek yetmezliği, D vitamini eksikliği, tiyazid ve loop diüretik kullanımı, lityum kullanımı ve maligniteler gibi sekonder nedenler dışlandıktan sonra, serum total ve iyonize kalsiyum düzeyi normal olduğu halde yüksek parathormon düzeyinin görüldüğü durumdur. Osteoporoz, normokalsemik hiperparatiroidizmin sık görülen bir klinik prezentasyonudur.Bu çalışmada 44 normokalsemik hiperparatiroidizmli ve 17 hiperkalsemik hiperparatiroidizmli hastada femur boyun, lomber vertebra ve distal radius kemik mineral dansitesi ölçümleri ile 24 saatlik idrarda tip 1 kollajen N-telopeptid ve deoksipiridinolin düzeyleri karşılaştırılarak, normokalsemik hiperparatiroidizmli hastalardaki osteoporoz derecesi ile deoksipiridinolin ve tip 1 kollajen N-telopeptidin osteoporoz erken tanısındaki yerinin saptanması amaçlandı. Her iki grupta ölçülen 24 saatlik idrar tip 1 kollajen N-telopeptid ve deoksipiridinolin düzeyleri, 24 saatlik idrar kreatinine oranlanarak düzeltildiğinde; hiperkalsemik grupta tip 1 kollajen N-telopeptid/kreatinin ortanca düzeyi 2.39 (0.65-5.12) nmol/mmol/l, normokalsemik grupta ise tip 1 kollajen N-telopeptid /kreatinin ortanca düzeyi 1.82 (0.41-4.65) nmol/mmol/l bulundu. Deoksipiridinolin/kreatinin ortanca düzeyi hiperkalsemik grupta 16.7 (3.4-25.8) nmol/mmol/l, normokalsemik grupta ise 12.2 (1.6-32.6) nmol/mmol/l bulundu. İki grup karşılaştırıldığında tip 1 kollajen N-telopeptid /kreatinin ve deoksipiridinolin/kreatinin düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p > 0.05). Femur boyun kemik mineral dansitesi T skoru ortanca düzeyi hiperkalsemik grupta -1.3 SS ve 0.7 g/cm², normokalsemik grupta -1.2 SS ve 0.72 g/cm² saptandı. Lomber vertebra kemik mineral dansitesi T skoru ortanca düzeyi hiperkalsemik grupta -1.9 SS ve 0.9 g/cm², normokalsemik grupta -1.2 SS ve 0.94 g/cm² bulundu. Radius distal kemik mineral dansitesi T skoru ortanca düzeyi hiperkalsemik grupta -3 SS ve 0.54 g/cm², normokalsemik grupta -2.5 SS ve 0.56 g/cm² bulundu. 2 grup karşılaştırıldığında her 3 parametre arasında da istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p > 0.05). Normokalsemik hiperparatiroidizm, neredeyse hiperkalsemik hiperparatiroidizm kadar kemik etkilenimine sebep olmaktaktadır ve takibi ihmal edilecek masum bir durum değildir. Osteoporoz açısından takibinde kemik döngü belirteçlerinin yanında lomber vertebra, femur boyun ve distal radius kemik mineral dansitesi takibinin mutlaka yapılması gereklidir. Normokalsemik hiperparatiroidizmin diğer klinik prezentasyonları ve uzun vadeli seyrinin daha net anlaşılabilmesi için ileriye dönük daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.

Normocalcemic hyperparathyroidism is a condition that is characterized by elevated parathormone levels, despite normal serum totals and ionized calcium levels, after the exclusion of secondary causes that may result in elevated parathormone levels, such as renal failure, vitamin D deficiency, the use of thiazide and loop diuretics, lithium and malignancies. Osteoporosis is a common clinical presentation of normocalcemic hyperparathyroidism.The present study compares the femoral neck, lumbar vertebral and distal radius bone mineral density, and the type 1 collagen N-telopeptide and deoxypyridinoline levels in 24-hour urine samples, of 44 patients with normocalcemic hyperparathyroidism and 17 patients with hypercalcemic hyperparathyroidism. The aim in this regard is to identify the degree of osteoporosis in patients with normocalcemic hyperparathyroidism, and to determine the value of deoxypyridinoline and type 1 collagen N-telopeptide in the early diagnosis of osteoporosis. When type 1 collagen N-telopeptide and deoxypyridinoline levels measured in the 24-hour urine samples of the two groups were corrected by proportioning to 24-hour urinary creatinine, the median type 1 collagen telopeptide/creatinine ratio was 2.39 (0.65–5.12) nmol/mmol/l in the hypercalcemic group and 1.82 (0.41–4.65) nmol/mmol/l in the normocalcemic group. The median deoxypyridinoline/creatinine ratio was 16.7 (3.4–25.8) nmol/mmol/l in the hypercalcemic group and 12.2 (1.6–32.6) nmol/mmol/l in the normocalcemic group. The group comparison showed no significant difference in the type 1 collagen n-telopeptide/creatinine and deoxypyridinoline/creatinine ratios (p >0.05). The median bone mineral density of the femoral neck was -1.3 SD and 0.7 g/cm² in the hypercalcemic group and -1.2 SD and 0.72 g/cm² in the normocalcemic group; the median bone mineral density of the lumbar vertebrae was -1.9 SD and 0.9 g/cm² in the hypercalcemic group and -1.2 SD and 0.94 g/cm² in the normocalcemic group, and the median bone mineral density of the distal radius was -3 SD and 0.54 g/cm² in the hypercalcemic group and -2.5 SD and 0.56 g/cm² in the normocalcemic group. A comparison of the two groups identified no statistically significant difference in these three parameters (p > 0.05). Normocalcemic hyperparathyroidism affects bone mineral density as much as hypercalcemic hyperparathyroidism, and is not so harmless a condition that follow-up can be neglected. In terms of osteoporosis, it is absolutely necessary to follow lumbar vertebra, femoral neck and distal radius bone mineral density as well as bone turnover markers. Further comprehensive prospective studies are needed to understand better the other clinical presentations of normocalcemic hyperparathyroidism and the long-term clinical course.