Atık sulardaki bazı metal katyonları ve boyar maddelerin zeolitle tutulması

Abstract

V ÖZET Bu çalışmada, Manisa Gördes Bölgesine ait doğal bir zeolit türü olan klinoptilolit mineralinin orijinal ve çeşitli şekillerde aktive edilmiş şeklinin bazı metal katyonları, NH/ iyonu ile iyon değişimi ve tekstil atık sularındaki boyar maddeleri adsorpsiyonu incelenmiştir. Klinoptilolitin metal katyonları ve NH/ iyonları ile iyon değişiminde, çalışılan tüm derişim aralığında, adsorpsiyon verilerinin Langmuir adsorpsiyon izotermine uyduğu belirlenmiş ve her bir iyonun katyon değiştirme kapasiteleri hesaplanmıştır. Ayrıca, klinoptilolitin mineralini aktifleştirmeyle iyon değiştirme kapasitesinin arttığı, boyar madde adsorpsiyon veriminin ise düştüğü belirlenmiştir. Metal katyonları ve NH/ adsorpsiyonunda en iyi verimin NaOH ve NaCl ile aktive edilen örneklerle elde edildiği, boyar madde adsorpsiyonunda ise aktifleştirmeye gerek olmadan zeolitin doğrudan kullanılabileceği sonucuna varıldı. Sonuç olarak Manisa Gördes Bölgesi zeolitinin atık sulardaki ağır metal katyonları, NH/ iyonu ve boyar maddeleri tutmada kullanılabileceği söylenebilir. Bu yolla toksik etkiye sahip kirleticilerin arıtılmasında ülkemizde bol miktarda rezervi bulunan zeolitin kullanımı sağlanacak bir yandan çevre problemlerinin çözümünde faydalanırken diğer yandan da ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır.

VI ABSTRACT In this study, clinoptilolit mineral which is a kind of natural zeolite belongs to the region of Manisa Gördes, has been evaluated. During the evaluation clinoptilolite has been investigated, in both its original form and different types of activated form. In other to find out its ion exchange with some metal cation and,NH4+ ion and adsorption ratio of textile dyes in textile waste water. In the ion exchange evaluation part of study, its determined that in every concentration range, adsorption ratios of clinoptilolit metal cations and NH/ ions match to Langmuir adsorption isotherm datas, adding to that every ion has been calculated. In other to find out their cation change capacities. As result of this part, it is proven that while ion capacity of activated clinoptilolite textile dyes adsorption decreases. In adsorption of metal cations and NH/ ions, the highest efficiency has been realized by NaOH and NaCl activated samples and in case of dyeing material adsorption, it is found out that zeolite can be used directly without any activation process. As the final analysis, it can be said that the zeolite of Manisa Gördes area can be used as adsorbent of heavy metal cations, NH/ ions and textile dyes of waste water. This method would be very useful in toxic waste refinerigation process. It has been expected that this method bring new solutions to environmental problems, adds more economical values and causes to use our rich zeolite rezerves.