Andızlık-Zımparalık (Fethiye-Muğla) civarındaki ultramafik kayaçların ve kromitlerin kökeni

Abstract

V ÖZET Çalışma alanı Fethiye'nin 40 km kuzeydoğusunda 100 km2 'lik bir alanı kapsar. İnceleme alanındaki litolojik birimler konumları itibariyle en altta Senomaniyen- Burdigaliyen yaşlı Otokton, üzerinde Karbonifer-Senomaniyen yaşlı Ara Kompleks (Karadağ ve Haticeana Serileri), Kretase yaşlı peridotit napı (Üçköprü peridotit masifi) ve bunların üzerinde uyumsuz olarak Pliyo-Kuvaterner sedimanları mostra verir. Üçköprü peridotit masifi, harzburjit, dünit, podiform kromit kütleleri ve bunları kesen mafik dayklardan oluşan, peridotitlerin ve eksik dizi karakterli bir ofiyolitik istifi temsil etmektedir. Çalışma kapsamında literatürde peridotit olarak geçen, harzburjit, dünit, mafık dayk alanları belirlenerek peridotitin ayıklanması amaç edinilmiştir. Çalışma konusu olan kromit yatakları da dünit ve harzburjitten oluşan tektonitler içerisinde yer almaktadır. Birimlerdeki aşırı tektonizma inceleme alanındaki birimlerin bölgeye naplarla yerleşmiş olmasının bir göstergesidir. Peridotitin sedimanter birimlerle olan sınırları boyunca metamorfizma izleri görülmemesi, peridotitin yerleşimi sırasında soğumuş olduğu düşüncesini ortaya koymaktadır. Kromit yataklarındaki kromit cevherleşmeleri saçımmlı, benekli, nodüler, katmansı ve masif karakterli olup, mercek ve pod şekilli düzensiz kütleler halinde gözlenen podiform tip kromit yataklarıdır.VI Yapılan çalışma süresinde elde edilen arazi gözlemleri ve mafik dayk örneklerinden yapılan ana, iz ve nadir toprak element analiz sonuçları irdelenerek kromit yatakları ve bunları kesen mafık daykların adayayı ortamında oluşmuş olabilecekleri ve muhtemelen bu oluşukların eş kökenli magmadan meydana geldikleri tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Kromit, ofiyolit, ultramafik kayaç, Fethiye.

VII ABSTRACT Study area is situatedat 40 km northeast of Fethiye and approximately covers an area of 100 km2. The lithological units in the area, according to their stratigraphical position, are situated from bottom to top autocthone unit Senomanien-Burdigalien in age, interval complex Carboniferous-Senomanien in age (Karadağ and Haticeana series), peridotit nappe Cretaceous in age (Üçköprü peritotit massif) and the Plio-Quaternary aged sediments which unformably overlies all other units. Üçköprü peridotit massive is a tectonite that include harzburgite, dunit, podiform chromite body and mafic dikes that cut all of them and represents an ophiolitic sequence with a missing row character. The aim of this study to sub-classify as determining harzburgite, dunit, mafic dikes area. Chromite deposite, the subject of the study, is situated in the tectonites. Emplacement of units by nappe in the region is represented by extensive tectonizm in the units. Absence of metamorphizm at boundary the peridotites with sedimenter units shows that peridotite is cold before emplacement. Chromite deposites have disseminated, spotted, nodular, layered and masif character, and are `podiform chromite deposites` which are observed in irreguler shapes as lens and pods.VIII In this study, field observation and results of analysis made from mafic dikes samples are used to propose chromite deposites and mafic dikes must have occurred in an island-arc environment and both could be resulted from a same origin melt. Key words: Chromite, ophiolite, ultramafic rock, Fethiye.