Denizli ve civarının jeolojik özelliklerinin uzaktan algılama yöntemi ile incelenmesi

Abstract

ÖZETDENİZLİ VE CİVARININ JEOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN UZAKTAN ALGILAMAYÖNTEMİ İLE İNCELENMESİSarı, NilüferYüksek Lisans Tezi, Jeoloji Mühendisliği ABDTez Yöneticisi: Doç. Dr. Hulusi KARGITemmuz 2004, 72 sayfaBu çalışmada jeolojik uzaktan algılamaları kapsamında, Landsat 5 ve Landsat 7 uydugörüntüleri yardımıyla, litolojik birimlerin haritalanması, alterasyon kuşaklarının belirlenmesive arazi örtüsündeki değişimlerin belirlenmesi çalışmaları yapılmıştır.Litoloji belirleme çalışmaları için Hambat ve çevresini içerisine alan ve 1987 yılındaalınmış Landsat 5 TM uydu görüntülerinden çıkarılan sayısal görüntüler üzerinde bazı litolojiayrım yöntemleri incelenmiştir. Çalışmada, görsel yorumlama için kullanılan litoloji ayrımyöntemleri, Abrams ve Sultan yöntemleri, 741, 754 TM bantları ile oluşturulan kompozitgörüntüler, Optimum İndeks Faktör (OIF) ve 6 TM bandı üzerinde gerçekleştirilen temelbileşenler analizi analizidir (PCA). Bu görüntüler, bölgenin 1:100000 lik jeolojik haritasıylakıyaslandığı zaman, bölge litolojisinin genel hatlarını en iyi ortaya çıkaran yöntemlerin, 741ve 754 TM bantları ve PC1, PC3 ve PC4 ile oluşturulan kompozit görüntüler olduğugözlenmiştir.Denizli M21-M22 paftaları içerisindeki demir oksit ve kil minerallerini haritalamak içinLandsat 5 uydu görüntülerine sırasıyla bant oranlaması (3/1-demir oksit, 5/7-kil mineralleriiçin), 6 TM bandı üzerinde temel bileşenler analizi ve seçmeli bantlar üzerinde temelbileşenler analizi (Crosta yöntemi) uygulanmıştır. Tüm yöntemlerin demir oksit anomalisiolarak vurguladığı alanın gerçekte demir oksit cevherleşmelerinin olduğu arazi gözlemleriyletespit edilmiştir. Ancak kil mineralleri için üç yöntemin ortak olarak vurguladığı bir alanbulunmamaktadır.Arazi örtüsündeki değişimi belirlemek amacıyla 1987 ve 2000 yıllarında Landsat 5 veLandsat 7 uydularından alınmış görüntüler incelenerek bu süre içerisinde Acıgöl veçevresindeki değişiklikler incelenmiştir. Görüntüler karşılaştırılmadan önce Landsat 5uydusuna göreceli düzeltme yöntemleri uygulanmıştır. Değişim yakalama için uygulananyöntemler, Gerçek görüntü bantları farkı, ?Tasseled Cap?-parlaklık, nem farkı, NDVI farkı,Temel Bileşen -1 ler farkı, Temel Bileşenler Analizi-Değişim bantları ve Kullanıcı kontrolsüzsınıflama (Post Sınıflama) yöntemleridir. `Tasseled Cap'-nem farkındaki tüm yöntemlerAcıgöl ve çevresindeki değişikliği net birşekilde vurgulamıştır.Anahtar Kelimeler: Uzaktan algılama, değişim yakalama, litoloji ayrımı, alterasyonharitalaması, LandsatProf. Dr. Yaşar KİBİCİDoç. Dr. Hulusi KARGIYrd. Doç. Dr. Mete Hançer

ABSTRACTINVESTIGATION OF GEOLOGICAL FEATURES OF DENIZLI AND ITSSURROUNDINGS BY THE REMOTE SENSING METHODSarı, NilüferM. Sc. Thesis in Geological EngineeringSupervisor: Assoc. Prof. Dr. Hulusi KARGIJuly 2004, 72 PagesIn this study, within the context of geological remote sensing, lithological mapping ofunits, determination of alteration zones and determination of land cover change studies havebeen carried out using Landsat 5 and 7 satellite images.For lithological studies, some lithological discrimination methods were examined on thedigital images of Landsat 5 TM satellite images, taken in 1987 over Hambat and itssurroundings. Lithological discrimination methods for visual interpretation used in this studyare Abrams? and Sultan?s methods, composite images of 741, 754 TM bands, banddetermined by optimum indeks faktör, and principle components analysis carried out on 6 TMbands. When these images are compared with the 1:100000 scale geological map of theregion, it has been observed that the best methods for the derivation of general lithologicaloutline were the composite images consisting of 741, 754 TM bands and PC1, PC3, and PC4.For the mapping of iron oxides and clay minerals in M21-M22 section of Denizli, bandratioing (3/1-iron oxide, 5/7-clay minerals), principle components analysis on six TM bandsand principle components analysis on selective bands (Crosta method) have been applied toLandsat 5 images. Areas appeared as iron oxide anomaly in all methods are in fact areas ofiron oxide mineralizations that were determined by field observations. But no area wasmarked as clay anomaly by all three methods.For the study of determination of land cover changes, changes on Acıgöl and and itssurroundings have been investigated using images of Landsat 5 and Landsat 7 taken in 1987and 2000 respectively. Relative correction methods have been applied to Landsat 5 imagesbefore comparision. Methods applied for change detection are original band differencing,Tasseled Cap-brightness, wetness differencing, NDVI differencing, Principle components -1s differencing, Principle components analysis-change bands ve unsupervised classification(Post classification). All methods except Tasseled Cap-wetness have clearly marked changesin the Acıgöl and its surrounding.Keywords : Remote Sensing, change detection, lithological discrimanition, alterationmapping, Landsat.Prof. Dr. Yaşar KİBİCİAssoc. Prof. Dr. Hulusi KARGIAsst. Prof. Dr. Mete Hançer