Hasköy-Kızılağaç (Muş) barit yataklarının kökeni

Abstract

Muş bölgesi barit yatakları Bitlis Metamorfikleri içerisinde, Mutki Grubu'naait Orta-Üst Devoniyen yaşlı Meydan Formasyonunun rekristalize kireçtaşlarıiçerisinde yer almaktadır. Barit oluşumları yan kayaç içerisindeki faylar vesüreksizliklerdeki damarlar şeklinde gözlenmektedir.Mineral parajenezi barit, pirit, kalkopirit, sfalerit, galen, kalkosin, kovellin,malakit, azurit, hematit, limonit ve kuvarstan oluşmaktadır. Damarlardaki baritkonsantrasyonu % 12 ile % 56,1 arasında değişirken yan kayaçlarda bu miktar%0,14 ile %19,6 arasında gözlenmektedir. Baritlerin ? 34SVCDT değerleri 20,84? ile42,09? arasında değişmektedir ve Devoniyen deniz suyu sülfatlarının (yaklaşık ?34S23?24?), bakteriyel indirgenmesiyle oluştuğunu göstermektedir. Baritlerin 87Sr/86Srizotop değerleri 0,710082 ve 0,714090 arasında gözlenirken yan kayaçlarda budeğerler 0,710801 ve 0,713822'dir. Yan kayaçların 18OSMOW izotop değerleri 14,7ile 20,9? arasında değişirken, bu değerler baritler için 12,3 ile 16,3? arasındadeğişmektedir.Deniz suyu kıtasal şelf ortamındaki süreksizlikler boyunca bir sirkülasyonagirmiş ve sokulum yapmış olan granit intrüzyonu ısıtıcı görevini üstlenmiştir.Deniz suyu bu sırada yan kayaçlardan Ba ve Sr gibi elementleri çözerek bünyesinealır. Kireçtaşı çökelimi gözlenen, şelf ortamının, göreceli olarak daha derin biryerinde yüzeye çıkan çözeltinin sülfatlarının 34S miktarı bakteriyel indirgenmesonucu zenginleştirilmiştir ve yan kayaçları olan kireçtaşlarıyla aynı anda baritoluşumuna neden olmuştur. Mineralizasyon sonrasında birimlerin karayayerleşmesi sırasında metamorfizma koşulları altında baritlerin bir kısmı yenidenkristallenirken bir kısmı remobilize olarak oluşan kırık ve çatlaklara yerleşmiştir.

Barite mineralization occurs in recrystallized dolomitic limestone of theDevonian Meydan Formation in the Bitlis Metamorfites of Muş region, southeastAnatolia, Turkey. Mineralization presents as veins in fractures and faults in thehost rock.Mineral assemblages consist of barite, pyrite, chalcopyrite, sphalerite, galena,chalcocite, covellite, malachite, azurite, hematite, limonite and quartz. Bariteconcentration ranges from 12 to 56.1 wt.% in mineralized veins and from 0.14 to19.6 wt.% in host rock. ? 34SVCDT values of barites range from 20.84 to 42.09?,suggesting formation by bacterial reduction of Silurian-Devonian seawater (?34Sapprox 23?24?) sulfate. 87Sr/86Sr isotope ratios of barite are between 0.710082 and0.714090 and host rock ratios are between 0.710801 and 0.713822. 18O isotopevalues are range from 14.7 and 20.9? for host rocks and from 12.3 and 16.3? forbarites.The barite mineralization formed as a result of circulation of sea water washeated by granite intrusion along fractures in a continental shelf environment. 34Senrichment of seawater sul-fate by bacterial activity and leaching of Ba and Sr fromcontinental host rocks contributed to the production of the barite mineralization.Post-mineralization metamorphism resulted in barite recrystallization andremobilization as well as the production of other sulfide phases.