Psikolojik danışman adaylarının affetme düzeyleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişkide empatinin aracılık rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışman adaylarının affetme düzeyleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişkide empatinin aracılık rolünü incelemektir. Bu doğrultuda geliştirilen teorik model, yapısal eşitlik modeliyle test edilmektedir. Affetme, psikolojik belirtiler ve empati arasında ilişkinin olup olmadığı ve bu değişkenlerin katılımcıların demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı belirlenmeye çalışılmaktadır. Çalışmanın katılımcıları 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi eğitim fakültelerinde öğrenim gören rehberlik ve psikolojik danışma anabilim dalı lisans programı birinci, ikinci ve üçüncü sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Heartland Affetme Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri ve Temel Empati Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 21.0 ve AMOS 22.0 programları ile yapılmış, ölçeklerin güvenirlik ve geçerlik analizlerinde yapı geçerliliğini sınamak için doğrulayıcı faktör analizi ve madde analizi (madde toplam korelasyonu ve Cronbach Alpha) uygulanmıştır. Demografik verilerin sonuçları incelendiğinde; başkalarını affetme alt boyutunda, bilişsel empati, duygusal empati ve empati toplam puanlarınında cinsiyete göre; psikolojik belirtilerden somatizasyon puanlarında sınıf düzeyine göre; kendini affetme, durumu affetme ve affetme toplam puanları ile anksiyete, depresyon, olumsuz benlik algısı ve somatizasyon psikolojik belirti puanlarında psikolojik yardım alma durumuna göre; hostilite psikolojik belirti puanı ve bilişsel empati puanlarında anne öğrenim düzeyine göre; bilişsel empati ve empati toplam puanlarında kardeş sayısına göre; bilişsel empati puanlarında ailenin aylık gelirine göre; olumsuz benlik algısı ve somatizasyon belirti puanlarında yaşanılan yere göre anlamlı düzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir.Empati ile affetme ve psikolojik belirtiler arasındaki korelasyon analizi sonuçları incelendiğinde; empati toplam puanı ile başkalarını affetme ve affetme toplam puanları arasında, bilişsel empati ile durumu affetme ve affetme toplam puanları arasında, duygusal empati ile depresyon ve başkalarını affetme arasında pozitif yönde anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Psikolojik belirtilerden anksiyete, depresyon, olumsuz benlik algısı, somatizasyon ve hostilite ile kendini affetme, başkalarını affetme, durumu affetme ve affetme toplam puanları arasında negatif yönde anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Ayrıca, bilişsel empati ile olumsuz benlik algısı arasında, duygusal empati ile kendini affetme arasında negatif yönde anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Araştırmanın model testine ilişkin ise, psikolojik danışman adaylarının psikolojik belirtilerinin affetme düzeyleri üzerindeki etkisinin negatif yönlü ve anlamlı olduğu; empati düzeyinin affetme üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı; psikolojik belirti düzeylerinin empati düzeyleri üzerinde anlamlı etkisinin olmadığı; affetme düzeyleri ile psikolojik belirti düzeyleri arasındaki ilişkide empati düzeylerinin aracılık etkisinin olmadığı sonuçları elde edilmiştir.Araştırmanın sonunda elde edilen bulgular alan yazını ile ilişkilendirilerek tartışılıp araştırmacılara ve alan uygulayıcılarına yönelik önerilere yer verilmektedir. Anahtar Kelimeler: Affetme, Psikolojik Belirtiler, Empati, Psikolojik Danışman Adayları.

The purpose of this study is to examine the mediatory role of empathy in relation to the level of forgiveness of counselor trainees and psychological symptoms. The theoretical model developed in this direction is tested by the structural equality model. Attempts are made to determine whether there is a relationship between forgiveness, psychological symptoms and empathy, and whether these variables differ according to the demographic characteristics of the participants.Participants of the study consisted of first, second and third year students in the Faculty of Education, division of Guidance and Psychological Counseling Graduate Program in Mehmet Akif Ersoy University, Dokuz Eylül University and Necmettin Erbakan University in 2017-2018 academic year. With a questionnaire, Heartland Forgiveness Scale, Brief Symptom Inventory and Basic Empathy Scale were used as data collection tools in the study. Data analysis was performed with SPSS 21.0 and AMOS 22.0 programs. Confirmatory factor analysis and item analysis (Total Item Correlation and Cronbach Alpha) were applied to test construct validity in the reliability and validity of the scales.The results of demographic data indicate that there are statistically; a) significant differences in the sub-dimension of forgiveness of others, cognitive empathy, emotional empathy and empathy total scores according to gender; b) psychological symptoms according to class level (1., 2. or 3. year students) in somatization scores; c) self-forgiveness, status forgiveness, forgiveness; anxiety, depression, negative self-esteem, somatization psychological symptom scores according to status of receiving psychological help; d) hostilite psychological symptom score and cognitive empathy scores according to mothers level of education; e) cognitive empathy and total empathy scores according to number of siblings; f) cognitive empathy scores, negative self-perception and somatization symptom scores according to the monthly income of the family.The results of the analysis of correlation between 'empathy' and 'forgiveness and psychological symptoms' indicate a significant positive correlation between empathy total score and total forgiveness and forgiveness of others, between cognitive empathy and status forgiveness and forgiveness total scores, between emotional empathy and depression and forgiveness. There was a significant negative correlation between psychological symptoms and anxiety, depression, negative self-perception, somatization and hostility, self-forgiveness, forgiveness, status forgiveness and forgiveness. In addition, there was a significant negative correlation between emotional empathy and self-forgiveness between cognitive empathy and negative self-perception.The effect of the psychological symptoms of the research model test on the levels of forgiveness of the psychological advisor candidates was negative and meaningful; the level of empathy does not have a significant effect on forgiveness; psychological symptom levels have no significant effect on empathy levels; it has been found that there is no mediation effect of empathy levels between the levels of forgiveness and psychological symptom levels.Key Words : Forgiveness, Psychological Symptoms, Empathy, Psychological Counselor Candidates.