Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında söz varlığına yönelik bir inceleme

Abstract

Bu araştırma yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında yer alan metinlerdeki söz varlığını deyimler, atasözleri, ikilemeler, kalıp (ilişki) sözleri, terimleri temel alarak incelemek ve betimlemektedir.Araştırmanın veri kaynağını yabancılara Türkçe öğretimi için hazırlanan ders kitaplarından Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe, Yedi İklim Yabancılar İçin Türkçe, Gazi Üniversitesi Yabancılar İçin Türkçe öğretim setleri oluşturmaktadır. Araştırmada `doküman incelemesi yöntemi` kullanılmıştır. Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe 1 (A1-A2), 2 (B1), 3 (B2-C1), Yedi İklim Yabancılar İçin Türkçe A1, A2, B1, B2, C1, C2, Gazi Üniversitesi Yabancılar İçin Türkçe A1, A2, B1, B2, C1 ders kitaplarındaki metinlerde yer alan söz varlığı öğeleri doküman incelemesi yöntemiyle analiz edilmiştir. Tespit edilen söz varlığı öğeleri kendi içinde sınıflandırılmıştır. Böylelikle hedef dille kazandırılması planlanan ve öğretim setleri aracılığıyla aktarılmaya çalışılan söz varlığı öğeleri belirlenmiş ve üç öğretim seti karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.Araştırma sonucunda en zengin söz varlığına sahip öğretim setinin Yedi İklim Yabancılar İçin Türkçe olduğu belirlenmiştir. Yine en zengin söz varlığına sahip kitap düzeyi Yedi İklim Yabancılar İçin Türkçe Öğretim setinde yer alan C2 düzeyidir. İncelenen bütün ders kitaplarında en fazla rastlanan söz varlığı öğesi ise terimlerdir. Bunu deyimler, ikilemeler, kalıp sözler ve atasözlerinin takip ettiği görülmüştür. İncelenen ders kitaplarının tümünde en az yer verilen söz varlığı öğesi atasözleridir. Sonuç olarak yabancılara Türkçe öğretimi sürecinde kullanılan üç farklı set söz varlığı açısından değerlendirildiğinde söz varlığı öğelerinin kitaplarda yer almaları bağlamında nicel ve nitel olarak farklılıklar gösterdikleri belirlenmiştir.

The aim of this study is to evaluate and describe the vocabulary items based on idioms, proverbs, reduplications, slogans and terms used in the texts in the books of Turkish education as a foreign language. Turkish for Foreigners published by Yeni Hitit, Turkish for Foreigners published by Yedi İklim, and Turkish for Foreigners published by Gazi University which are the text books prepared for Turkish education to foreigners are the data sources of this study. `Document review method` was used in this study. The vocabulary items of the texts in Turkish for Foreigners 1 (A1-A2), 2 (B1), 3 (B2-C1) published by Yeni Hitit, Turkish for Foreigners A1, A2, B1, B2, C1, C2 published by Yedi İklim, and Turkish for Foreigners A1, A2, B1, B2, C1 published by Gazi University were analysed by using document review method. The vocabulary items detected were classified in itself. Thereby, the vocabulary items that were planned to be learnt through source language and also transferred through education sets were defined and evaluated by comparing three education sets. At the end of the study, it is designated that Turkish for Foreigners published by Yedi İklim education set has the richest vocabulary items. Furthermore it is Turkish for Foreigners C2 published by Yedi İklim which has the richest vocabulary items in terms of book level. It is initially the terms that are mostly seen as a vocabulary item in the text books evaluated. It is seen that the terms are followed by idioms, reduplications, slogans, and proverbs. The least used vocabulary item in the text books evaluated is the proverbs. Consequently when three different sets used for Turkish education to foreigners are analysed in terms of vocabulary, it is designated that there are quantitative and qualitative differences in the usage of vocabulary items in the books.