Kayıp ve yas yaşantısı olan ve olmayan ergenlerde duygu düzenleme ve öznel iyi oluşun riskli davranışları yordayıcılığının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada ergenlerde duygu düzenleme becerileri ve öznel iyi oluşu artırma stratejilerinin riskli davranışları yordama düzeyinin kayıp ve yas açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018- 2019 eğitim-öğretim yılında Isparta ilinde öğrenimine devam eden 395'i kadın, 470'i erkek olmak üzere, yaşları 14 ile 18 arasında değişen 865 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma grubu basit seçkisiz örneklem ile belirlenmiştir. Veri toplama sürecinde Riskli Davranışlar Ölçeği, Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği, Ergenler İçin Öznel İyi Oluşu Arttırma Stratejileri Ölçeği, Yas Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde; bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), LSD post hoc testi, Pearson korelasyon katsayısı ve MANCOVA analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda kayıp yaşantısı olan ergenlerin, kayıp yaşantısı olmayan ergenlere göre riskli davranışlara yöneliminin yüksek olduğu bulgusu elde edilmiştir. Erkeklerin kızlara göre madde kullanımı, antisosyal davranış ve okul terki davranışları daha fazla görülürken, kız ergenlerin intihar eğilimi ve kötü beslenme alışkanlığı alt boyutlarından daha yüksek puan aldıkları görülmüştür. Kız ergenlerin erkeklere göre yası daha yüksek düzeyde yaşadığı ancak bunun yanında işlevsel duygu düzenleme ve öznel iyi oluşu artırma stratejilerini daha etkili kullandıkları, kayıp yaşayan erkek ergenlerin yas düzeylerinin düşük olduğu bulunmuştur. Yas yaşayan ergenlerin yas düzeyini etkileyen etmenler arasında akademik başarı kaybı, ruhsal/kronik hastalık, ebeveynlerin iş kaybı, bağımlılık, kaybın yakınlık derecesi özellikleri yer alırken, ergenlerin riskli davranışlara yöneliminin bağımlılık ve akademik başarı kaybından daha fazla etkilendiği görülmüştür. Ergenlerde yas düzeyinin ve riskli davranışlarının ilerleyen yaşla birlikte arttığı ancak öznel iyi oluşu artırma stratejilerinin kullanımının azaldığı belirlenmiştir.

In this study, it is aimed to investigate the level of predicting risk behaviors of adolescents' emotion regulation skills and subjective well-being increasing strategies in terms of loss and mourning. The study group consisted of 865 high school students aged between 14 and 18, 395 girls and 470 boys, who were receiving education in Isparta in the 2018 - 2019 academic year. The study group was determined by simple random sample. In the data collection process, Risky Behaviors Scale, Emotion Regulation Scale for Adolescents, Subjective Well-Being Strategies Scale for Adolescents, Grief Scale and Personal Information Form were used. independent samples t test, one way analysis of variance (ANOVA), LSD post hoc test, Pearson correlation coefficient and MANCOVA analysis were used. As a result of the study, it was found that adolescents with loss experience had higher tendency to risk behaviors than adolescents without loss. While male adolescents found to be closer to risky behaviors than girl adolescents, substance use, antisocial behavior and school leaving behaviors were more prominent, while girl adolescents were more prone to suicidal tendency and malnutrition. It was found that girl adolescents had higher levels of mourning than boy, but they also used functional emotion regulation and subjective well-being strategies more effectively and male adolescents who experienced loss were found to have low mourning levels.