Liman sektöründe iş güvenliği analizi ve uygulamaları: Risk analizinde PRAT tekniği, bulanık mantık ve AHP yaklaşımı

Abstract

İthalat/ihracatın büyük bir kısmının gerçekleştirildiği denizyolu taşımacılığında, limancılık sektörü Türk ekonomisinde önemli bir role sahiptir. Küresel dünyada gelişen ticaret hacmi trendine ulaşabilmek için ülkemizde liman sektörüne son 10 yılda ciddi yatırımlar yapılmıştır. Ancak yapılan yatırımlarda kalifiye işgücü eksikliği, altyapıların yeterli seviyede olmaması gibi etkenler iş güvenliği sorunlarını ortaya çıkarmıştır. Bu yüksek lisans tez çalışmasında, limanlarda yaşanan iş güvenliği sorunlarına çözüm bulmak ve iş güvenliğine farklı bir bakış açısı ortaya koymak için risk değerlendirme yöntemlerinden PRAT (Oransal Risk Değerlendirme Tekniği) kullanılarak limanlara özgü risk değerlendirme çalışması yapılmıştır. Olasılık, şiddet ve frekans faktörlerinin çarpılmasıyla hesaplanan PRAT, öznel değerlendirmelere göre farklılık gösterebilmektedir. Kişisel kanaatlerden ortaya çıkabilecek sorunları kısmen giderebilmek için PRAT ile bulanık mantık yöntemi hibrit biçimde kullanılmıştır. Ayrıca bulanık mantık yaklaşımı ile olasılık, şiddet ve frekans faktör değerleri eşit olan aynı risk puanına sahip riskler, birbirleri arasında anlamlı bir kurala göre sıralanamamıştır. Bu sorunun giderilmesi için AHP (Analitik Hiyerşi Prosesi) yaklaşımının mantığından faydalanılarak risklerin birbirleri arasında önceliklendirilmesi sağlanmış ve faktör değerleri eşit olan eş değer risk puanları birbirleri ile belirli bir kurala göre sıralanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre PRAT, bulanık PRAT ve AHP yaklaşımının mantığına göre önceliklendirilmiş değerler birbirleri ile kıyaslanarak değerlendirilmiştir.

The port sector has an important role in the Turkish economy in maritime transport where a large part of imports/exports exports are realized. In order to reach the volume trend of developing trade in the global world, serious investments have been made in the port sector in our country in the last 10 years. However, factors such as lack of qualified labor and lack of sufficient infrastructure in the investments made reveal the problems of job security. In this master thesis study, a port-specific risk assessment study was conducted using PRAT (Proportional Risk Assessment Technique) as a risk assessment method in order to find solutions to job security problems experienced in ports and to give a different perspective to job security. PRAT, calculated by multiplying the probability, intensity, and frequency factors, may vary according to subjective evaluations. The fuzzy logic method has been used in hybrid form with PRAT to partially overcome problems that may arise from personal convictions. In addition, the fuzzy logic approach and the risks with the same risk score with equal probability, severity and frequency factor values are not sorted according to a meaningful rule among each other. In order to solve this problem, the risk is prioritized by taking advantage of the AHP (Analytical Hierarchy Process) approach and the equivalent risk scores with equal factor values are ranked according to a certain rule with each other. According to the results obtained; PRAT, prioritized values according to AHP data and fuzzy PRAT were compared with each other.