Halk elinde yetiştirilen sakız melezi koyunların dölverimi ile kuzuların büyüme özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma Denizli İli Bekilli İlçesinde halk elinde yetiştiriciliği yapılan Sakız x Kıvırcık melezi ve Sakız x Çine Çaparı melezi koyunların dölverimi ve kuzularının büyüme ve yaşama gücü özelliklerinin belirlenmesi için yapılmıştır. Bu amaçla halk elinde yetiştiriciliğin yapıldığı 5 adet sürü belirlenerek, 94 baş anaç koyunun bazı dölverimi özellikleri ile bunlardan doğan 111 baş kuzunun büyüme özelliklerini yansıtacak doğum ağırlıkları ile 4 aylık yaşa kadarki canlı ağırlıkları ve aynı dönemlerdeki bazı morfolojik vücut ölçüleri alınmıştır. Araştırma bulguları değerlendirildiğinde, Sakız x Kıvırcık melezi koyunlar için doğum oranı, kuzu oranı ve bir doğumdaki kuzu verimi sırasıyla; %93, 1,20 ve 1,29 olarak belirlenirken; aynı ölçümler Sakız x Çine Çaparı melezi koyunlar için ise aynı sıra ile %93, 1,12 ve 1,20 belirlenmiştir. Çalışmada Sakız x Kıvırcık ile Sakız ve Çine Çaparı kuzularında 120. gün yaşama gücü değerleri sırasıyla %85,33 ve %86,11 olarak tespit edilmiştir.Yine çalışma kapsamında melez kuzuların doğum ve 120. gün canlı ağırlık ortalamaları yukarıda belirtilen genotipler için sırasıyla3,84 kg ile 25,15 kg ve 3,76 kg ile 24,15 kg olarak belirlenmiştir. Aynı dönemler için (doğum ve 120. gün) Sakız x Kıvırcık kuzularının cidago yüksekliği, sağrı yüksekliği, vücut uzunluğu ve göğüs çevresi ortalamaları ise sırasıyla 37,70 cm ve 58,33 cm; 37,88 cm ve 58,34 cm; 35,54 cm ve 56,66 cm ile 37,04 cm ve 73,29 cm olarak tespit edilmiştir. Belirtilen vücut ölçüleri değerleri, Sakız x Çine Çaparı kuzuları için ise sırasıyla 36,87 cm ve 58,09 cm; 37,06 cm ve 58,10 cm; 35,06 cm ve 55,93 cm ile 35,95 cm ve 73,16 cm olarak tespit edilmiştir. Kuzuların bulundukları sürüler, doğum dönemi hariç, genel itibariyle bütün dönemlerindeki büyüme özellikleri üzerine istatistiki açıdan etkili iken; canlı ağırlık açısından genotipler arası farklar son iki ölçüm dönemi (90. ve 120. gün) için istatistiki açıdan önem arz etmektedir (P<0.05). Çalışmada elde edilen bulgulardan hareketle, kuzulara uygulanabilecek daha uygun bakım-besleme ile yetiştirme ve melezleme sistemleri kullanılarak daha yüksek performans ve adaptasyon kabiliyetine sahip kuzuların üretilmesinin mümkün olabileceği düşünülmektedir.

This study was conducted to determine the fertility of Chios x Kıvırcık and Chios x Cine Caparı crossbreed sheep and the growth characteristics and liveability values of crossbred lambs in Bekilli district of Denizli province. The five flock under local breeder conditions were determined. In addition to this, some fertility traits of 94 ewes and the birth weights, live weights and morphological body measurements of 111 kids indicative for growth characteristics until 120th day of age were defined. According to findings, while the birth rate, lamb rate and litter size values of Chios x Kıvırcık ewes were detected as 93%, 1.20 and 1.29, respectively; same fertility traits of Chios x Cine Caparı ewes were 93%, 1.12 and 1.20 in the same order. In the present study, the liveability traits of Chios x Kıvırcık lambs and Chios x Cine Caparı lambs on the 120th day of age were 85.33% and 86.11%, respectively. The average liveweights of crossbred lamb for each genotype on birth and 120th day of age were detected as 3.84 kg and 25.15 kg; 3.76 kg and 24.15 kg, respectively. For the same periods (birth and 120th day), The average of body measurements such as height at withers, rump height, body length and chest girth were detected as 37.70 cm and 58.33 cm; 37.88 cm and 58.34 cm; 35.54 cm and 56.66 cm with 37.04 cm and 73.29 cm, respectively for Chios x Kıvırcık lambs. Same body measurement values were determined as 36.87 cm and 58.09 cm; 37.06 cm and 58.10 cm; 35.06 cm and 55.93 cm with 35.95 cm and 73.16 cm, respectively for Chios x Cine Caparı lambs. While flocks had an statistically significant effect in generally on all the growth periods, except birth; differences between genotypes were statistically significant for the last two measurement periods (90th day and 120th day). It was thought that the animals having higher production levels and also adaptability could be reared in the region with suitable management, breeding and crossbreding systems based on the findings of this study.