Metformin, ibuprofen ve asetilsalisilik asitin telomeraz enzim aktivitesi üzerine etkisi

Abstract

Ökaryotik kromozomların stabilitesi ve replikasyonu için önemli olan DNA yapılarına `telomer` denir. Telomerler her hücre bölünmesinde kısalmakta ve telomer yapısını uzatan telomeraz enzimi yeterli aktiviteyi gösteremezse, hücre kritik bir uzunlukta bölünmeyi durdurmaktadır. Bu durum yaşlanmanın da sebeplerinden biri olarak görülmektedir. Bunun aksine telomerlerin kısalmadığı kanser hücrelerinde ise sınırsız bölünmeyi sağlayan, büyük ölçüde telomeraz enzimi aktivitesidir. Bu yüzden telomeraz enzimi hem yaşlanma hem de kanser için kritik öneme sahiptir. Bu araştırmada kullanılan metformin, ibuprofen ve asetilsalisilik asit, dünya çapında reçeteli veya reçetesiz bir şekilde milyonlarca insan tarafından kullanılabilen ilaçlardır. Bu tez çalışmasında bu ilaçların Mus musculus swiss albino farelerin karaciğer dokusunda telomeraz aktivitesi üzerindeki etkilerine bakılmıştır. Telomeraz aktivitesi PCR-ELISA bazlı bir kit ile ölçülmüştür. Elde edilen verilere göre metformin, uyguladığımız dozların düşük olanında, telomeraz enzim akivitesi üzerinde hafif bir inhibitör etki göstermiştir. İbuprofen'de ise yüksek doz kullanıldığında anlamlı, düşük dozda ise az da olsa bir inhibitör etki söz konudur. Asetilsalisilik asitte ise istatistiksel olarak anlamlı olmasa da hafif bir aktivatör etki tespit edilmiştir.

DNA structures that are important for the stability and replication of eukaryotic chromosomes are called `telomeres`. Telomeres shorten at each cell division and if the telomerase enzyme, which extends the telomere structure, does not show sufficient activity, the cell stops dividing at a critical length. This is seen as one of the reasons of aging. In contrast, in cancer cells where telomere is not shortened, it is largely the activity of telomerase enzyme, which allows for unlimited division. The telomerase enzyme is therefore critical for both aging and cancer. Metformin, ibuprofen, and acetylsalicylic acid used in this research are drugs that can be used by millions of people over the world, with or without a prescription. In this thesis, the effects of these drugs on telomerase activity in liver tissues of Mus musculus swiss albino mice were investigated. Telomerase activity was measured by PCR-ELISA based method. According to the data obtained, metformin showed a slight inhibitory effect on telomerase enzyme activity in the lower doses. In ibuprofen application, there is a significant inhibitory effect when high doses are used, and a low inhibitory effect at low doses. In acetylsalicylic acid application, a slight activator effect was detected, although not statistically significant.