Türkiye`de KİT`ler ve özelleştirmenin sorunları

Abstract

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ TÜRKİYE'DE KİT'LER VE ÖZELLEŞTİRMENİN SORUNLARI Ahmet Can BAKKALCI Danışman: Prof. Dr. Ali İhsan KARAALP 1996- Jüri: Prof. Dr. Ali İhsan KARAALP Yrd. Doç. Dr. Ferhat ERARI Yrd. Doç. Dr. Nihat BATMAZ Enerji şoklarından sonra Keynesyen politikaların terkedilmesi ile birlikte özelleştirme Dünya 'nın gündemine girmeye başlamıştır. Özelleştirme uygulamaları, devletin ekonomideki rolünün sınırlandırılması doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri ve kamu mülkiyetinde olan kuruluşların mülkiyet ya da yönetimlerinin özel sektöre devrini ifade etmektedir. Özelleştirmenin çeşitli amaçlan doğrultusunda yapılan uygulamalar ülkeden ülkeye farklı sonuçlar doğurabilmekte ve sorunlara yol açabilmektedirler. Özelleştirmenin ortaya çıkmasına yol açan yapısal sorunlar ile özelleştirme sonrası oluşan sorunların birarada incelenmesi uygulamaların nasıl yapılması gerektiğini de ortaya koyacaktır. Özelleştirmeye yol açan sonuçlar büyük ölçüde Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nin ekonomi ve GSMH içindeki yerinin incelenmesi ile anlaşılabilecektir. Bu inceleme sonuçlarına bakıldığında KİT adı verilen kuruluşların özel kesimde aynı alanda faaliyet gösteren şirketlere göre daha verimsiz, etkinlikten uzak, gizli işsizliğin olduğu, kaynak israf eden ve kalitesiz mal ya da hizmetler üreten kurumlar oldukları görülmektedir. Bu bozuklukların giderilmesi için kullanılan araçlardan olan özelleştirmenin de yol açtığı sorunlar bulunmaktadır. Özelleştirmenin sorunları olarak adlandırılabilecek bu sorunlar; özelleştirilecek kuruluşların, özelleştirme yönteminin ve fiyatının saptanması, siyasi baskı gruplarının tepkileri, gelir ve kaynak dağılımının bozulması, işsizlik, tekelleşme ve yabancı sermayeye duyulan güvensizlikten kaynaklanmaktadır. Piyasa yapışım bozmayacak bir özelleştirmenin yapılabilmesi için sorunların doğru bir şekilde incelenip, uygulamaların da bu doğrultuda yapılması gerekmektedir. Çalışmanın amacı, yapılan özelleştirmelerden elde edilen verilere dayanarak özelleştirmenin yapılıp/yapılmaması ve/veya nasıl yapılması konusunda bir yaklaşım ortaya koyabilmektir.

ABSTRACT Master Thesis PEE's and PRIVATIZATION'S PROBLEMS IN TURKEY Ahmet Can BAKKALCI Supervisor: Prof Dr. Ali îhsan KARAALP Jury : Prof. Dr. Ali İhsan KARAALP Yrd. Doç. Dr. Ferhat ERARI Yrd. Doç. Dr. Nihat BATMAZ Economists have begun to reject Keynesian Theories after 19 70' s and the Classical Model has seen an efficient solution to the economic problems. Paralelled to the Classical Models, Liberalizm and privatization has been widely accepted policies throughtout several developed and devoloping countries. In general meaning transferring of the public properties or enterprises to the private sector and restricting of the government interference on the economy is called privatization. Productivity, efficiency, competition and redustribution of income are some of the most important objectives of the privatization. In spite of this objectives, in practice, privatization not only many of economics problems but also social and political obstacles in every country, like in Turkey. In order to reach privatization's aims, this problems should be determined exactley.