Alt ekstremite amputasyonunun beden imajı ve yaşam kalitesi üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma, alt ekstremite amputasyonunun beden imajı ve yaşam kalitesine etkisini değerlendirmek amacı ile yapıldı. Araştırmanın tipi: Bu çalışma, tanımlayıcı ve retrospektif tipte bir araştırmadır. Yöntem: Araştırmanın evrenini 2012-2017 yılları arasında Amasya Sabuncuoğlu Şerefeddin Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Çorum Erol Olçok Eğitim ve Araştırma Hastanesinde alt ekstremite amputasyonu yapılan toplam 179 hasta oluşturdu. Araştırmanın örneklemini gönüllü olarak araştırmaya katılmayı kabul eden ve dâhil olma kriterlerini karşılayan 49 hasta oluşturdu. Veriler anket formu, Ampute Beden İmajı Ölçeği ve Yaşam Kalitesi (SF-36) Ölçeği kullanılarak toplandı. Veri toplama aşamasında, telefonla yapılan araştırmaya katılma davetini kabul eden hastalar evlerinde ziyaret edildi, çalışmanın amacı açıklandı ve anket formları ev ortamında yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulandı. Çalışmada tanımlayıcı veriler için yüzde, frekans, ortalama ve standart sapma kullanıldı. Çalışmada verilerin normal dağılmadığı belirlendiğinden, iki değişkenli parametrik olmayan verilerin puan ortalamalarının karşılaştırılmasında Mann Whitney U, ikiden fazla değişkenli parametrik olmayan verilerin puan ortalamalarının karşılaştırılmasında Kruskall Wallis testi, beden imajı ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman Korelasyon Analizi kullanıldı. Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalamasının 62.71±13.10, %61.2'sinin 60 yaş üstü, %73.5'inin erkek, %55.1'inin ilkokul düzeyinde eğitime sahip olduğu, %81.6'sının evli, %91.8'inin herhangi bir işte çalışmadığı ve %57.1'inin kentsel bölgede yaşadığı belirlendi. Bireylerin %53.1'inin amputasyon etiyolojisinin Diyabetes Mellitus olduğu, bireylerin beden imajı ve yaşam kalitesi puanlarının düşük olduğu bulundu. Bireylerin beden imajı toplam puanı ile fiziksel rol güçlüğü, vitalite, ruhsal sağlık, sosyal fonksiyon, ağrı ve genel sağlık alt boyutlar arasında; kişisel alt faktörü ile fiziksel rol güçlüğü, vitalite, ruhsal sağlık, ağrı ve genel sağlık alt boyutu arasında; sosyal alt faktörü ile yaşam kalitesi'nin (SF-36) tüm boyutları arasında; fonksiyonel alt faktörü ile fiziksel rol güçlüğü, vitalite, ruhsal sağlık, sosyal fonksiyon ve genel sağlık alt boyutu arasında; istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı ilişki olduğu belirlendi. Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre amputasyonlu bireylerin değişen beden imajı ile ilişkili psikolojik sıkıntı yaşadıkları ve yaşam kalitelerinin olumsuz etkilendiği belirlendi.Anahtar kelimeler: Amputasyon, alt ektremite amputasyonu, beden imajı, yaşam kalitesi, hemşirelik

Method: The universe of this study consists of a total of 179 patients who had lower extremity amputation in Amasya Training and Research Hospital and Çorum Erol Olçok Training and Research Hospital between the years 2012-2017. The sample of the study consists of 49 patients who accept to participate in the research voluntarily and meet the criteria of participation. Data were collected through a questionnaire form, Amputee Body Image Scale and Life Quality (SF-36) Scale. In the process of data collection, patients who accepted the phone call invitation to participate in the study were visited in their houses. The aim of the study was explained to them and face-to-face interview was applied in house setting. For the descriptive data percentage, frequency, mean and standard deviation were used. Since the data were found not having a normal distribution, Mann Whitney U test was used to compare the point average of the nonparametric data with two-factors, Kruskall Wallis test was used to compare the point average of the nonparametric data with more than two-factors and Spearmen Correlation Analysis was used to determine the relationship between body image and life quality.Findings: It was found that the age average of the participants was 62.71±13.10. 61.2% of them are over the age of 60, 73.5% of them are male, 55.1% of them have primary school level of education, 81.6% of them are married, 91.8% do not work, and 57.1% live in urban region. It was also found that the amputationetiology of the 53.1% of the individuals was Diabetes Mellitus, their body image points were poor, and life quality points were low. It was determined that there was a statistically significant relationship between the individuals' body image total point and physical role difficulty, vitality, psychological health, social functioning, and pain and general health sub-dimensions; between the personal sub-factor and physical role difficulty, vitality, psychological health and general health sub-dimension; between social sub-factor and all dimensions of SF-36; between functional sub-factor and physical role difficulty, vitality, psychological health, social functioning and general health sub-dimensions.Conclusion: According to the results of this study, it was determined that individuals with amputation experienced psychological distress related to changing body image and their quality of life was negatively affected.Key Words: Amputation, lower extremity amputation, body image, life quality, nursing