Türkiye`deki finansal piyasalar ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası`nın finansal piyasalar üzerindeki etkinliği

Abstract

Cumhuriyetin kurulusundan 1980'li yıllara kadar oldukça pasif bir yapıda bulunanTürk mali kesimi, 1980 sonrasında alınan siyasi kararlar ve uygulanan ekonomikprogramlar sayesinde gelismeye baslamıstır.Bu süreçte, 1986 yılında Bankalar arası Para Piyasası, 1987'de Açık Piyasa ve1988'de Döviz ve Efektif Piyasalarının faaliyete geçmesi ile finansal piyasalardacanlanma görülmüs, 2002 yılında yapılan düzenlemeler ile derinliginin saglanmasıyönünde önemli adımlar atılmıs ve günümüze kadar gelen yogun bir gelisme sürecinegirilmistir.2001 yılına kadar 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)Kanunu geregince uygulayacagı para politikalarında hükümetin kararlarına dogrudanbagımlı kalan TCMB, finansal piyasalarda etkin rol oynayamamıstır. 2001 yılı Nisanayında 1211 sayılı Kanunda reform niteliginde degisiklikler öngören 4651 sayılı Kanunyürürlüge girmistir. Banka, ancak bu tarihten sonra temel amacı olan ?fiyat istikrarınıkorumak? çerçevesinde para politikası araçlarını serbestçe belirleyerek piyasalara yönverebilmistir.Para politikasının uygulanmasında Türkiye'de tek otorite olan Merkez Bankası'nınfinansal piyasalar üzerindeki etkinliginin izlenebilecegi en iyi kaynak ise TCMBBilançosu olarak kabul edilmektedir.Bu çerçevede, tezin ilk bölümlerinde Türkiye'deki finansal piyasalar genelhatlarıyla açıklanarak, TCMB'nin bu piyasalar üzerinde etkinlik saglayarak ekonomikdengeleri korumak için uyguladıgı para politikasının Merkez Bankası bilançosundanizlenebilmesi için gerekli olan bilgiler verilmistir.Tez, T.C. Merkez Bankası'nın finansal piyasalardaki etkinligini saglayan temelaraç olan para politikası uygulamalarının 2001 yılından günümüze kadar olan süreçteTCMB bilançosundan analizi yapılmak suretiyle tamamlanmıstır.

Turkish financial markets, which had a passive structure untill 1980?s, started todevelop thanks to political decisions and economic programs that were carried out at1980?s.At this period, Interbank Money Market, Open Market and Foreign ExchangeMarkets were constructed respectively in 1986, 1987 and 1988 and the financial marketsbecome therefore more active in the economy. In 2002 some very important steps weretaken in improving the depth of the financial markets and markets were drived to anintensive improvement process till today.Central Bank of Turkish Republic (CBRT) was acting dependent on the decisionsof the government till 2001 according to the CBRT Law No: 1211. Therefore, the Bankcould not play an active role in the financial markets till 2001.In April 2001, Law no:4651 which made reformist changes in the Law no:1211came into force and CBRT started to give direction to the markets by determining themonetary policy instruments independently in respect of its primary goal ?pricestability?.The CBRT Balance Sheet is accepted as the best source for following the activityof the CBRT in the financial markets, which is the only authority that was assigned thetask of carrying out the monetary policy in Turkey.In this respect, the financial markets in Turkey are explained with their generalproperties in the first chapters of the thesis. Afterwards, the theme about how themonetary policy can be observed from the CBRT balance sheet is studied thoroughly.Thesis is finished with the analysis of the monetary policy which is the maininstrument of CBRT for providing activity in the financial markets. This analysiscomprises the year 2001 and on.