Varlık fiyatlama modelleri ve İ.m.k.b uygulaması

Abstract

Sermaye pazarlarının fonksiyonu fonların transferidir, fon fazlılığı bulunan piyasakatılımcıları da yatırımcı olurlar. Fon transferi yatırımcılara çeşitli olanakları sunmakta,oluşan birikimleri, etkin, ve karlı yatırımlara dönüştürmektedir. Sermaye pazarında işlemgören riskli varlıkların fiyatlandırılması, risk beklenen getiri ilişkisinin ortaya konulması vefiyatlama mekanizmasının nasıl oluştuğunun belirlenmesi, yatırımcı için birikimlerinideğerlendirmede yararlı olmaktadır.Varlık getiri oranlarında meydana gelen değişmelerin kaynaklarının tespiti, pazardakidenge koşullarının geçerliliğinin sorgulanmasına, pazarın beklenen faaliyetlerinin yerinegetirip getirmediği konusunda yorum yapılabilmesine imkan sağlar. Varlık getirilerindekideğişimi açıklamaya yönelik iki temel model, Sermaye Varlık Fiyatlama Modeli (CAPM) veArbitraj Fiyatlama Teorisi (APT)'sidir.Çalışmada, gerek Sermaye Varlık Fiyatlama gerekse Arbitraj Fiyatlama Teorisi teorikolarak ortaya konulduktan sonra, uygulama aşamasında Sermaye Varlık FiyatlamaModeli'nin İ.M.K.B'de geçerliliği araştırılmıştır. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'ndaNisan-1999 ? Mart-2004 dönemindeki 91 hisse senedinin aylık getiri oranı ve İ.M.K.B-100endeksi pazar getiri oranlarından yararlanarak Sermaye Varlık Fiyatlama Modeli'nde testedilmiştir. Öncelikle zaman serisi regresyon analizi ile hisse senetlerinin sistematik riskinigösteren eğim katsayısı beta ölçülmüştür. Daha sonra yatay kesit regresyon analizi ile hissesenetlerinin beklenen getirileri, sistematik olmayan risk faktörlerinin ve her hisse senedi içinbetaların performansı ölçülmüştür. Tahmin aşamasında elde edilen sonuçlara göre SermayeVarlık Fiyatlama Modeli, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nca kısmen desteklenmekte vebu modelin uygulamasında da temkinli davranılması gerekmektedir.

The function of Capital Markets is to transfer funds from participant who have excessfunds to others who need them. This function also provides several important opportunities byexchanging these funds to efficient and profitable invesments alternatives. Pricing of riskyassets that traded in capital markets, the relationships between risk and expected return andthe determination of assets price mechanism are three key elements that help investors toevaluate their savings.The detection of the sources of changes in the asset return makes it possible to providea comment on the validity of equilibrium conditions in markets and an interpretation onoperation of market functioning. The two basic models that try to explain the change in assetreturns are the so called The Capital Asset Pricing Model and Arbitrage Pricing Theory,respectively.In this study, Capital Asset Pricing Model and Arbitrage Pricing Theory are presentedtheorethically and than Capital Asset Pricing Model is applied using the Istanbul StockExchange data. The monthly rate of returns of 91 share and the changes in index of I.M.K.B-100 between the periods of April 1999 and March 2004 has been tested by Capital AssetPricing Model. First of all systematic risk is measured by the slope coefficient of time seriesregression analysis which is called as beta of stocks. Then cross section regression analysis isperformed to measure betas for each stock. At this stage of empirical application,unsystematic risk factors that aim to explain the expected stock returns is also investigated.According to the empirical evidence, Capital Asset Pricing Model is partly supported byIstanbul Sstock Exchange data. As a result we can conclude that Capital Asset Pricing Modelshould be used carefully.