Sivas il merkezindeki ortaöğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin sağlık bilgi düzeyi ve etkileyen faktörler

Abstract

Okul yaşamı insanın hayatında önemli bir yer teşkil etmektedir. İnsan hayatının eğitime açık dönemlerinin ilk, orta ve lise çağları olduğu düşünülürse; sağlığı korumak ve geliştirmek için verilen sağlık eğitiminin öğrenci üzerinde en etkili dönemin, okul dönemi olduğu açıkça ortadadır. Sağlık eğitimleri öğrencilerin, sağlıklı davranış biçimi geliştirilmesinde etkilidir. Aynı zamanda öğrencilere verilen sağlık eğitimi, öğrencilerin eksik bilgi, tutum ve davranışlarını gidermede de önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Sivas il merkezindeki ortaöğretim 7. ve 8. sınıflarında okuyan öğrencilerin sağlık bilgi düzeylerini saptamak ve bu konuda verilecek eğitimin etkinliğini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın, öğrencilerin sağlık bilgi düzeyini ve etkileyen faktörleri belirleme bölümü kesitsel, verilen eğitimin etkinliğini değerlendirme bölümü müdahale araştırması tipindedir. Veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Hijyen durumunun değerlendirilmesi için `Antakya Çocuk Hijyeni Değerlendirme Ölçeği` kullanılmıştır. Çalışma anket uygulama, eğitim verilmesi ve dört ay sonra tekrar anket uygulaması şeklinde uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, ki-kare testi ve varyans analizi kullanılmış olup p< 0.05 anlamlı olarak kabul edilmiştir Araştırmaya toplama katılan öğrenci sayısı 546 olup öğrencilerin % 56,4'ü erkektir. Öğrencileri tamamına yakını (% 99,5) aileleri ile birlikte yaşamaktadır. Annelerinin % 31,1'i ilkokul mezunu iken, babaların %16,3'ü ilkokul mezunudur. Annelerin %81,3'ü ev kadını, babaların %39,7'si serbest meslek sahibidir. Öğrencilerin %58,4'ü tuvaletlerinin her gün temizlendiğini söylerken, %74,5'i tuvalet temizliğinin yeterli olmadığını belirtmişlerdir. Öğrencilerin %83,3'ü okullarındaki tuvaletlerde sabun olduğunu söylerken, tuvalet kâğıdı bulunmadığını ifade edenlerin oranı ise %91,8'dir. Öğrencilerin %54,9'u okullarında sağlık konusunda herhangi bir eğitim verilmediğini, eğitim verilen okullarda ise eğitimin en sık rehber öğretmenler ve beden eğitimi öğretmenleri (sırası ile %17,2 ve %17,0) tarafından verildiğini belirtmişlerdir. Öğrencilere sağlık eğitimini size kim tarafından verilmeli sorusuna ise %37,4 oranında sağlık çalışanı yanıtı verilmiştir. Öğrenciler sınıflarının temizliğini %75,3'ü oranında hizmetli tarafından yapıldığını ifade ederken, %55,9'u sınıf zeminin temizliğininin yeterli olmadığını, %70'i ise kantinlerin temizliğinin yeterli olduğunu bildirmişlerdir. Çalışmaya alınan öğrencilerin Antakya Çocuk Hijyeni Değerlendirme Ölçeği puan ortalamaları eğitim öncesi 91,3 ±6,3 iken eğitim sonrası ise 100,6±9,5 olup aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır.(p<0,05). Sonuç olarak öğrencilerin sağlıkla ilgili davranışlarındaki eksiklikler tespit edilmiş ve verilen sağlık eğitimi aracılığıyla eksikliklerin büyük bir kısmının tamamlandığı görülmüştür. Öğrencilere verilen sağlık eğitimlerinin devamı sağlandığında, öğrencilerde davranış değişikliğini artıracaktır ve aynı zamanda toplum sağlığının gelişmesinde katkı sağlanacaktır.Anahtar Sözcükler: Hijyen, ortaokul, öğrenci, sağlık eğitimi

School life constitutes an important place of human life. Considering that the open periods of human life to education in the first, middle and high school ages; It is clear that the most effective period of health education given to protect and improve health is the school period. Health education is effective in developing healthy behaviors of students. At the same time, health education given to students played an important role in eliminating the missing information, attitudes and behavior of the student.This study was carried out to determine the health information levels of the 7th and 8th grade secondary school students in the city center of Sivas in the 2017-2018 academic year and to determine the effectiveness of the education given in this subject. The part of the study that determines the health information level of the students and the factors affecting the cross-sectional, evaluating the effectiveness of the given education is in the type of intervention research.Data collection tool questionnaire was used. Antakya Child Hygiene Assessment Scale was used to evaluate the hygiene status. The study was applied in the form of survey application training and four months. In the statistical analysis of data, significance test, chi-square test and variance analysis were used, and p <0.05 was considered significant.The number of students participating in the study was 546 and 56.4% of the students were male. Almost all of the students (99.5%) live with their families. While 31.1% of mothers were primary school graduates, 16.3% of fathers graduated from primary school. 81.3% of mothers are housewives and 39.7% of fathers are self-employed. While 58.4% of the students stated that their canvases were cleaned every day, 74.5% stated that toilet cleaning was not sufficient. While 83.3% of the students say that there is soap in their schools, the rate of those who do not have toilet paper is 91.8%. 54.9% of the students stated that they were not given any education on health in their schools, and that in the schools it was provided the most frequently by coundelars and physical education teachers (17.2% and 17.0% respectively). The question of who should be given health education to the e students is 37.4% of the health workers. While the students stated that the cleaning of the classes was done by the servants at the rate of 75.3%, 55.9% stated that the cleanliness of the classroom floor was not sufficient and 70% stated that the cleaning of the canteens was sufficient. The mean score of Antakya Child Hygiene Assessment Scale was found to be 91.3 ± 6.3 before the training and 100.6 ± 9.5 after the training and the difference was statistically significant. (p<0,05).As a result, deficiencies in health behaviors of students were determined and it was seen that most of the deficiencies were completed by means of health education. When the continuation of the health trainings given to the students is ensured, it will increase the behavior change in the students and at the same time contribute to the development of public health.Keywords: Hygiene, secondary school, student, health education