Hemodiyaliz tedavisi uygulanan bireylerde kaşıntının uyku kalitesi üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, hemodiyaliz tedavisi uygulanan bireylerde üremik kaşıntı düzeyleri ve uyku kalitelerini değerlendirmek ve değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı ve analitik çalışma niteliğindeki araştırma, Sivas Numune Hastanesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi hemodiyaliz ünitelerinde ve Onr Diyaliz Merkezi'nde hemodiyaliz uygulanan ve çalışma kriterlerini karşılayan, 219 hasta üzerinde yapılmıştır.Araştırmada verileri, Tanıtıcı Bilgi Formu, 5-D Kaşıntı Ölçeği ve Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi, SPSS (Statistical Package for Social Sciences) Version-22 paket programı kullanılarak bağımsız gruplarda t testi, One – Way ANOVA testi, Mann- Whitney U testi, Kruskal- Wallis T testi, Perason korelasyon analizi ve Dunnet T3 Post Hoc testi kullanılarak yapılmıştır. Uygulama aşamasında yapılacak tüm analizlerde güven seviyesi %95 olarak belirlenmiştir. Çalışmada hastaların 5-D Kaşıntı Ölçeği puan ortalaması 12.70±3.35 puan, Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi puan ortalaması 12.82±2.42 olarak belirlenmiş ve iki ölçek puan ortalamaları arasında pozitif yönde, orta düzeyde anlamlı (r=.509, p<0.05) bir ilişki elde edilmiştir. Kaşıntı şiddetini dayanılmaz olarak tarifleyen, kaşıntı prognozunu son iki aya göre daha kötü olarak tanımlayan, kaşıntının günlük aktivitelerini etkilediğini belirten ve kaşıntı yaygınlığı fazla olan hastaların uyku kalitelerinin anlamlı düzeyde (p<0.05) daha kötü olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak çalışmada hemodiyaliz uygulanan hastaların orta düzey kaşıntı yaşadığı, uyku kalitelerinin kötü olduğu belirlenmiştir. Kaşıntı düzeyi ve uyku kalitesi arasında ilişki olduğu ve kaşıntı şiddeti, süresi ve yaygınlığı arttıkça uyku kalitesinin bozulduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, hemodiyaliz tedavisi gören hastaların, kaşıntı düzeyleri ve uyku kalitelerinin belirlenmesi ve kaşıntıyı önleyecek/azaltacak ve uyku kalitesini artıracak etkili hemşirelik uygulamalarının planlanması, hasta ve yakınlarına bu konuda danışmanlık yapılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz, Kaşıntı, Uyku Kalitesi, Hemşirelik

The aim of this study was to determine the uremic pruritus level and sleep quality in individuals undergoing hemodialysis and the association between variates. This descriptive and analytical study was conducted on 219 patients that met the study criteria and were applied hemodialysis in Sivas Numune Hospital, Sivas Cumhuriyet Hospital and Private Onr Dialysis Center. Study data was collected using Introductory Information Questionnaire, 5-D Pruritus Scale and Pittsburg Sleep Quality Index. Using SPSS (Statistical Package for Social Sciences) Version-22 packaged software, t testi, One-Way ANOVA test, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis T test, Pearson correlation analysis and Dunnet T3 Post Hoc test were used in independent groups. The confidence interval was set at 95% in all analyses throughout the study.The mean 5-D Pruritus Scale point of the patients in study was 12.70±3.35 points, the mean Pittsburg Sleep Quality Index point was 12.82±2.42 and between the two averages, there was a positive, intermediate significant (r=.509, p<0.05) association. The sleep quality was significantly (p<0.05) worse in patients who described unendurable itching, identified a worse itching prognosis in the last two months, stated that itching affected their daily lives and whose itching extensity was higher. Conclusively, in this study, it was shown that patients undergoing hemodialysis experienced intermediate level pruritus and their sleep quality was poor. It was determined that there was a correlation between pruritus and sleep quality, and that as long as severity, duration and extensity of the itching increased, the sleep quality deteriorated. In the direction of these results, it is advised to determine sleep quality and itching levels of patients undergoing hemodialysis, planning nursing interventions to prevent/decrease pruritus and to increase sleep quality and to consult the patients and their relatives on this topic.Keywords: Hemodialysis, Itching, Sleep Quality, Nursing