Evde yaşayan yaşlıların fonksiyonel bağımsızlık durumları ve düşme riskleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, yaşlıların fonksiyonel bağımsızlık durumları ve düşme riskleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır.Araştırma kesitsel tiptedir. Araştırmanın evrenini Sivas il merkezinde yer alan 23 Aile Sağlığı Merkezine (ASM) kayıtlı 65 yaş ve üzeri tüm yaşlı bireyler (27670 yaşlı), örneklemini ise 600 yaşlı birey oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Kişisel Bilgi Formu, Modifiye Barthel İndeksi ve Yaşlılar için Düşme Davranışları Ölçeği aracılığıyla yaşlılarla yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak 25.03.2019-25.06.2019 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS v.22 paket programında tanımlayıcı testler, ortalama, Mann Whitney U testi, Kruskall Wallis testi ve korelasyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir.Araştırmada yaşlıların %51.2'sinin kadın, %73.8'inin evli, %56.3'ünün ilköğretim mezunu olduğu, %98.7'sinin herhangi bir işte çalışmadığı ve %97.9'unun sağlık güvencesinin olduğu, %89.2'sinin yakınları ile birlikte yaşadığı belirlenmiştir. Yaşlıların %0.8'inin ileri derecede bağımlı, %5.3'ünün orta derece bağımlı, %14.5'inin hafif derece bağımlı ve %79.3'ünün ise tam bağımsız olduğu belirlenmiştir. Yaşlıların %5.3'ünün son bir yıl içerisinde kaza veya yaralanma geçirdiği, %30.3'ünün daha önce düşme öyküsünün olduğu, düşen yaşlıların %20.8'inin kaza/çevresel faktörler kaynaklı düştüğü, düşme yaşayanların %18.3'ünde düşmeye bağlı sağlık sorunu yaşandığı ve düşen yaşlıların %6.8'inde düşmeye bağlı kırık oluştuğu saptanmıştır. Yaşlılar İçin Düşme Davranışları Ölçeği puanları ile Modifiye Barthel İndeksi puanları arasındaki korelasyon değeri anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Bu bulgu yaşlıların aktiviteleri bağımsız gerçekleştirme düzeyi ile yaşlıların düşme davranışlarının ilişkili olmadığını göstermektedir. Modifiye Barthel İndeksi puanlarının Yaşlılar İçin Düşme Davranışları Ölçeği puanlarını yordama gücünü anlamak amacıyla uygulanan Lineer regresyon analizine göre, yaşlıların bağımsızlığının, yaşlıların düşme davranışlarının %19'unu açıkladığı belirlenmiştir. Toplumu oluşturan yaşlı bireylerin fonksiyonel bağımsızlık durumlarının geliştirilmesi ve korunmasında, düşme risklerinin saptanıp ortadan kaldırılmasına yönelik düzenlemelerde sağlık bakım ekibinin bir üyesi olan hemşirelere, özellikle birinci basamak sağlık kuruluşlarında yer alan halk sağlığı hemşirelerine önemli rol ve sorumluluklar düşmektedir. Halk sağlığı hemşirelerinin yaşlıları, aileleri ve toplumu fonksiyonel bağımsızlık durumu ve düşme riskleri hakkında bilgilendirmeleri ve konu ile ilgili farkındalıklarını arttırmaları önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Yaşlı, fonksiyonel bağımsızlık, düşme, hemşirelik, evde yaşayan yaşlılar

This study was carried out to determine the relationship between fall risks and functional independence status of the elderly living in the home.The research was cross-sectional. The population of the study consisted of all elderly individuals aged 65 years and over (27670 aged) registered to 23 Family Health Centers (ASM) in Sivas city center, and the sample consisted of 600 aged individuals. Data were collected between 25.03.2019-25.06.2019 using Personal Information Form, Modified Barthel Index and Fall Behavior Scale for the Elderly using face-to-face interviews. The data obtained from the study were evaluated using descriptive tests, mean, Mann Whitney U test, Kruskall Wallis test and correlation analysis in SPSS v.22 package program.In the study, it was determined that 51.2% of the elderly were women, 73.8% were married, 56.3% were primary school graduates, 98.7% did not work in any job, and 97.9% had health insurance and 89.2% lived with their relatives. In the study, 0.8% of the elderly were highly dependent, 5.3% were moderately dependent, 14.5% were mildly dependent, and 79.3% were fully independent. 5.3% of the elderly had an accident or injury in the last year, 30.3% had a history of falling before, 20.8% of the elderly falling down due to accident/ environmental factors, 18.3% of the people experiencing a fall had health problems due to falls and falling. 6.8% of the elderly had a fall fracture. There was no significant correlation between Falling Behavior Scale and Modified Barthel Index scores for the elderly (p>0.05). This finding shows that the level of independent activities of the elderly is not correlated with the fall behavior of the elderly. According to the linear regression analysis applied to understand the power of Modified Barthel Index scores for the Fall Behavior Scale for the Elderly, the independence of the elderly explained 19% of the fall behavior of the elderly.Nurses who are a member of the health care team, especially public health nurses in primary health care institutions, have important roles and responsibilities in developing and protecting the functional independence status of the elderly individuals in the society and in the arrangements for detecting and eliminating fall risks. Public health nurses may be advised to inform elderly people, families and the community about functional independence and fall risks, and to raise their awareness.Keywords: Elderly, functional independence, fall, nursing, elderly living in the home