Romatoid artritli bireylerde yorgunluk, uyku ve ağrının değerlendirilmesi

Abstract

Araştırma, Romatoid Artrit(RA) tanılı hastalarda yorgunluk, uyku kalitesi ve ağrının değelendirilmesi ve bu semptomların birbirleriyle ilişkisini belirleme amacı ile tanımlayıcı ve kesitsel olarak gerçekleştirildi.Araştırma, 01 Mayıs 2019-30 Kasım 2019 tarihleri arasında Mersin il merkezinde bulunan Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Romatoloji Polikliniğine başvuran 162 RA tanılı hasta ile gerçekleştirildi. Araştırma verileri, Kişisel Bilgi Formu, Bristol Romatoid Artrit Yorgunluğu Çok Boyutlu Anketi (BRAF-MDQ-T), Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi ve McGill Ağrı Ölçeği-Kısa Form kullanılarak elde edildi. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde, SPSS 23.0 programı kullanılarak tanımlayıcı istatistik testleri ile sayı ve yüzdelik dağılımlar, t testi, ANOVA testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi ve Pearson Korelasyon analizi kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde p<0.05 değeri anlamlı kabul edildi.Araştırmaya katılan RA'lı hastaların çoğunluğunun kadın, yaş ortalamalarının 53.41 yaş, evli, ilköğretim mezunu, ev hanımı olduğu ve çoğunluğunun eşi ile birlikte yaşadığı saptandı. RA'lı hastaların çoğunluğunda hastalık süresinin 10 yıl ve daha az olduğu, hastalığın günlük yaşam aktivitelerini yapma durumlarını engellediği ve çalışma/iş performanslarını olumsuz etkilediği belirlendi. RA'lı hastaların en çok halsizlik, eklemlerde ağrı, yorgunluk, uykusuzluk sorunlarını yaşadığı saptandı. Hastaların ağrı düzeyi ve yorgunluk şiddetinin orta düzeye yakın ve uyku kalitesinin kötü olduğu belirlendi. Ağrı düzeyi ile yorgunluk arasında pozitif bir ilişki olduğu, ağrı düzeyi arttıkça yorgunluk düzeyinin de arttığı; yorgunluk düzeyi ile uyku kalitesi arasında pozitif ilişki olduğu, yorgunluk düzeyi arttıkça uyku kalitesi puanlarının arttığı ve uyku kalitelerinin azaldığı saptandı. Ağrı düzeyi ile yorgunluk arasında pozitif yönde ilişki olduğu belirlendi. Hastaların yaş, tanı alma süresi ile yorgunluk, ağrı ve uyku kalitesi arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu (p<0.05) saptandı.Romatoid artritli hastalarda ağı düzeyi, yorgunluk şiddeti ve uyku kalitesi arasında pozitif ve negatif yönde doğrusal bir ilişki olduğu, yorgunluk, uyku ve ağrı şiddetinin yaş, eğitim düzeyi, hastalık süresi gibi değişkenlerden etkilendiği belirlendi. Bu sonuçlar doğrultusunda hemşirelerin romatoid artritlili bireylerde yorgunluk, uyku kalitesi ve ağrıyı değerlendirmesi ve hastalara bu yakınmalar arasındaki ilişkiyi dikkate alarak bakım sunmaları önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Romatoid Artrit, yorgunluk, ağrı, uyku kalitesi, hemşirelik

The study has been conducted in a descriptive and cross-sectional manner in order to determine the factors affecting fatigue, sleep quality and pain, for patients diagnosed as Rheumatoid Arthritis (RA), and the relationship of these symptoms with each other.The study has been conducted on the patient diagnosed as 162 RA who applied to Mersin University Medical Faculty Hospital Rheumatology Polyclinic, located in Mercin city center, between 01 May 2019-30 November 2019. The research data have been obtained by using Personal Information Form, Bristol Rheumatoid Arthritis Fatigue Multidimensional Questionnaire (BRAF-MDQ), Pittsburgh Sleep Quality Index and McGill Pain Scale-Short Form. Descriptive statistical tests, number and percentage distributions, t test, ANOVA test, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Pearson Correlation analysis have been used in the evaluation of the research data on the SPSS 23.0 software. The p<0.05 value has been assumed to be significant in the evaluation of the data.The majority of the RA patients participated in the study were identified to be females, 53.41 years old on average, married, graduated from primary school and housewives, and most of them lived with their spouses. It has been determined that the majority of these RA patients had had this disease for a period of 10 years and less and the disease prevented them from performing their daily life activities and negatively affected their work/job performance. The RA patients mostly experienced fatigue, joint paints, tiredness and insomnia problems. It has been found that the pain level and fatigue severity of the patients were close to the medium level and sleep quality was poor. It has been revealed that there is a positive relationship between the pain level and fatigue, and when the pain level increased, the fatigue level increased; there is a positive relationship between the fatigue level and sleep quality, and when the fatigue level increased, the sleep quality scores increased and sleep quality decreased. It has been revealed that there is a statistically significant difference (p <0.05) between these patients' age, diagnosis time and their fatigue, pain and sleep quality. It has been determined that there is a positively and negatively oriented linear relationship between the pain level, fatigue severity and sleep quality of the Rheumatoid Arthritis patients, and the severity of fatigue, sleep and pain is affected by factors such as age, education level and the duration of disease. In line with these results, it is recommended that nurses should asses fatigue, sleep quality, and pain of individuals with rheumatoid arthritis and provide care to the patients considering the relationship between these complaints.Keywords: Rheumatoid Arthritis, fatigue, pain, sleep quality, nursing