Manners and identity in late seventeenth century İstanbul

Abstract

OZ/OZET GEÇ ONYEDİNCİ YÜZYIL İSTANBUL'UNDA ADAPLAR VE KİMLİK Saygın Salgırlı Yüksek Lisans, Tarih Tez Yöneticisi: Yard. Doç. Dr. Ahmet Ersoy Şubat 2003 Ekteki tez, adapların geç onyedinci yüzyıl İstanbul'unda şehirli erkek kimliğinin oluşturulması ve korunması aşamalarındaki katkısı üzerine bir çalışmadır. Bu nedenle iki temel teori ya da görüş üzerine kurulmuştur. Bunları, öncelikle adap tarihi literatürü ve ardından kimlik oluşturumu ve siyaseti teorileri olarak sıralayabiliriz. İkinci grup içinde özellikle erkek kimliği çalışmaları üzerinde durulmuştur. Kullanılan temel birincil kaynaklar sırasıyla Gelibolulu Mustafa 'Ali'nin Meva 'Idü'n-Nefais Fi-Kava 'Idi'l- Mecalis'i, Hacı Ahmed tarafından Yanya'da yazılmış bir onyedinci yüzyıl beddua albümü ve geç onyedinci yüzyıl İstanbul'undan, bu sefer anonim, bir başka beddua albümüdür; ki bu 1998 yılında Hayati Develi tarafından Risale-i Garibe adıyla basılmıştır. Tezin temel argümanı, onyedinci yüzyıldan itibaren Osmanlı toplumunun elit kesimlerinin yeni zenginleşen zümrelerin gittikçe artan oranda katılımına maruz kaldığı ve beddua albümü literatürünün bu çerçevede saldırgan ve tepkisel bir tür olarak ortaya çıktığıdır. Bu bağlamda, elit kültürüne dahil olabilme ve bu kültür içinde tutunabilme adaplara ne kadar uyulduğuna bağlı hale gelmiştir. Ancak elit kültürünün değişen doğası itibariyle beddua albümleri hayatın her kesiminden insan gruplarını ve dolayısıyla, Risale-i Garibe söz konusu olduğunda, neredeyse tüm İstanbul'u kapsamaktadırlar.

ABSTRACT MANNERS AND IDENTITY IN LATE SEVENTEENTH CENTURY ISTANBUL Saygın Salgırlı M.A., History Supervisor: Assistant Professor Ahmet Ersoy February 2003 The following is a thesis on how manners contributed to the construction and maintenance of a male, urbanite identity in late seventeenth century Istanbul. The main theme being that, the arguments are based upon and derived from two main theories or perspectives. These are, first the history of manners literature and secondly theories of identity construction and politics of identity. Within the latter group, a special emphasis is given to manhood and masculinity studies. The three main primary sources used are Meva 'Idii'n-Nefais Fi-Kava 'Idi'l-Mecalis by Gelibolulu Mustafa 'Ali, a seventeenth century `book of curses` (or beddua albümü) by a certain Hacı Ahmed, written in Yanya (Ioannina); and a second, but this time anonymous, book of curses from the Istanbul of late seventeenth century {Risale-i Garibe as published by Hayati Develi in 1 998). The main argument posed is that from the seventeenth century onwards, the elite strata of Ottoman society experienced increasing penetrations from the newly rich classes and this led to the emergence of the book of curses genre as an aggressive and reactionary literature. Correspondingly, `admission` to the elite culture, and survival within it, depended upon compliance to proper manners. However, due to the changing nature of this elite culture, the concern of the books of curses expanded to include people from all walks of life, and therefore, when Risale-i Garibe is concerned, almost all of Istanbul.