Özel eğitim sınıflarında/okullarında öğrenim gören hafif düzeyde zihinsel yetersizliğe sahip öğrencisi bulunan velilerin özel eğitimden beklenti düzeyleri (Sivas ili örneği)

Abstract

Her aile, sağlıklı bir çocuğa sahip olmak ister; ancak çocuklarının özel gereksinimli olduğunu öğrenen aileler, büyük hayal kırıklığı yaşarlar. Bu durum ailenin beklediği bir durum değildir ve aile bireylerinin yaşantısında büyük değişiklikler meydana getirir. Bununla birlikte ailelerin o ana kadar çocuklarıyla ilgili geleceğe ilişkin hayalleri, planları alt üst olur. Özel gereksinimli bir çocuğa sahip olmak gerek aile içi gerekse aile dışı ilişkiler üzerinde etkili olmakta, ailelerin sorumluluklarını artırmakta ve onlara ek sorumluluklar getirmektedir. Bu sorumluluklar, çocuğun toplumda bir birey olarak kendi ayakları üzerinde durması için aile açısından bir mücadeleye dönüşecektir. Özel gereksinimli çocuğun iyi bir eğitim alması hatta bir iş sahibi olması, toplumda engelinden dolayı sıkıntı yaşamaması, kendini yalnız hissetmemesi ve kendisini rahatça ifade edebilmesi ailelerin özel gereksinimli çocuklarının kazanmalarını arzu ettikleri en önemli istekleridir. Çocuklarının özel gereksinimli olması ailelerde büyük sıkıntıların yaşanmasına neden olmaktadır. Hafif düzeyde zihinsel engelli çocuk (HADZEÇ) sahibi ailelerin de birçok sıkıntı yaşadıkları bilinmektedir. Bu sıkıntılar; sosyo-kültürel sıkıntılar, ekonomik sıkıntılar, psikolojik sıkıntılar ve hizmet alınan kurumlarla ilgili sıkıntılar olarak gruplandırabilir. HADZEÇ sahibi ailelerin yaşadıkları sosyo-kültürel sıkıntılar, ailenin özel gereksinimli bir çocuğunun olmasından dolayı toplumda yaşamış oldukları sıkıntılardır. Ekonomik açıdan yaşanan sıkıntılar, ailelerin özel gereksinimli çocuklarının ihtiyaçlarını karşılarken yaşadıkları maddi sıkıntılardır. Psikolojik açıdan yaşanan sıkıntılar, ailelerin çocuklarındaki engel durumunu kabullenip kabullenmemelerine bağlı olarak anne, baba veya diğer aile bireylerinin psikolojisinde meydana gelen bozulmalar, aile içinde veya diğer insanlarla olan ilişkilerde meydana gelen bozulmalar vb. sıkıntılardır.Hizmet alınan kurumlarla ilgili sıkıntılar ise ailelerin ve HADZEÇ'in hizmet aldığı eğitim kurumları, sağlık kurumları vb. gibi kurumlarla, zihinsel yetersizliği olan çocuklarına yönelik sunulan hizmetler hakkında bilgi almak ve destek sağlamak amacıyla ailenin iletişime geçtiği resmi ve özel kurumlarda yaşadıkları sıkıntılardır. Bu çalışmanın amacı, Sivas il merkezinde bulunan Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi özel eğitim okullarında ve bazı resmi okulların bünyesinde açılan özel eğitim sınıflarında öğrenim gören, HADZEÇ sahibi ailelerin yaşadıkları sosyo-kültürel, ekonomik, psikolojik ve hizmet alınan kurumlarla ilgili sıkıntıları ortaya çıkarmak, ailelerin yaşadıkları sıkıntılar karşısında beklentilerini tespit edip, bu beklentilerin karşılanmasına yönelik çözüm önerilerinde bulunmaktır.Ailelerin, çocuklarının hafif düzeyde zihinsel yetersizliğe sahip olmalarından dolayı yaşamış oldukları sıkıntılar farklı gruplarda toplanarak bu araştırma kapsamında ele alınmaya çalışılmıştır.Sonuç olarak elde edilen veriler, Sivas il merkezinde bulunan HADZEÇ sahibi ailelerin sorun yaşadığını ortaya koymuştur. Anahtar Sözcükler: Zihinsel yetersizlik, sosyo-kültürel sıkıntı, ekonomik sıkıntı, psikolojik sıkıntı, kurumsal sıkıntı.

Each family wants to have a healthy child. But families who learn that their child has special needs are getting frustrated. This is an unexpected situation and will cause great changes in family members'life. Besides families' future dreams, plans about their children get upset.Having a child with special needs affects both intra-familial and extra-familial relations, it raises the responsibilities of families and brings additional ones. These responsibilities will turn into a struggle in terms of the family, in order that their child can stand on his or her own legs as an individual in the society. To get a good education even a job, not to experience difficulties, not to feel alone and to express himself/herself easily are the most important desires of the families having children with special needs.Having a child with special needs cause great difficulties in families. It's known that families have many troubles due to their children who have slight level of mental obstacle. These troubles can grouped as socio-cultural, economical, psychological and troubles related with the supplier institutions.The socio-cultural troubles of families-whose children have slight level of mental obstacle-are the difficulties of families experienced in the society due to their children with special needs. The economical troubles experienced by families are the financial difficulties when paying their children's expenses. The psychological troubles experienced by families are the psychological depressions of mother father or other family members and the upset of relations within the family or with other people and these are up to the adoption of their children's obstacles. The institutional troubles experienced by families are the difficulties living at their children's educational and health institutions or at public and private institutions which they communicate in order to get information or support about the services towards their mentally disabled children.The aim of this study is to bring out the families' - whose students have slight level of mental obstacle and attending the Ministry of Public Education's special education schools which are located in Sivas city center and special education classes at some public schools-socio-cultural, economical, psychological and institutional troubles. And it's aimed both to identify the expectations of families experiencing these difficulties and to propose solutions due to satisfy these expectations.As part of this study, it's tried to handle different groups of troubles experienced by families due to their children who have slight level of mental deficiency. As a result; the obtained datas have put forward that families whose students have slight level of mental obstacle and where located in Sivas city center, have problems.Key Words: Mental deficiency, socio-cultural trouble, economical trouble, psychological trouble, institutional troubles.