Kamusal alanların alışveriş merkezine dönüşümü: Denizli Sümerbank`tan Sümerpark`a

Abstract

Kamusal alanlar küreselleşme, neoliberal politikalar, ucuz imarlı arsa üretimindeki sıkıntılar, kentsel dönüşüm, göç, mevzuat vb. birçok faktörünetkisinde değişime uğramaktadır. Araştırmanın ana amacı bu değişimin Denizli Sümerparközelinde neoliberal politikalar ve kentsel dönüşüm ekseninde araştırmaktır. Araştırmanın temel hipotezi ise; Denizli'de kamusal alan niteliği taşıyan Sümerbank Fabrikası'nın bu değişime bağlı olarak bir Alışveriş ve Yaşam Merkezi Projesi kapsamındaAVM'ye dönüştüğü,kamusal alan mahiyetini kaybettiği,kamusal alanların kamusal yarardan çokrant olgusu ile ön plana çıktığı ve yönetim erkinin karar alma sürecinde geniş çaplı bir taban oluşturmadığıdır. Bu çalışmanın kapsamı dâhilinde; kamusal alanın tanımı ve tarihsel olarak geçirdiği değişim, 19. yy. sonrası dönem, neoliberal politikalar ve kentsel dönüşüm ekseninde incelenmiştir. Dünya, Türkiye ve son olarak Denizli özelinde olmak üzere incelemede genelden özele doğru bir yol izlenmiştir. Denizli özelinde kamusal alan niteliği taşıyan ve AVM'ye dönüştürülen benzer örneklere çalışmada yer verilmiştir. Cumhuriyet'in ilanı ile birlikte Türkiye'de ekonomik ve kültürel anlamda kalkınma projesi olarak faaliyete geçirilen Sümerbank'ın; işleyişi, Türkiye'deki ekonomik ve kültürel etkinliği, neoliberal politikaların tesiri sonucunda özel kesim ile rekabet edebilme gücünün ortadan kalkması ve son olarak özelleştirilmesi çalışma kapsamında ele alınmıştır. Çalışmanın metodolojisi, teorik literatür araştırması, konuyla ilgili belge ve verileri inceleme, alan araştırmaları ve derinlemesine görüşmelerdir.Anahtar Kelimeler: Kamusal alan, neoliberal politikalar, kentsel dönüşüm, Denizli, alışveriş ve yaşam merkezi, Sümerbank Fabrikası, Sümerpark AVM.

Public spaces are being transformed with the influence of some different agents such as; globalisation, neoliberal policies, problems with the production of low-cost zoned lots, urban renewal, immigration, regulations and etc... The main purpose of this essay is to make research on this change in terms of neoliberal policies and urban renewal while we are focusing on `DenizliSümerpark`. Main hypothesis of the study is that DenizliSümerbank Factory which held the quality of being a public space have been transformed into a Shopping Mallwithin the scope of a Shopping Mall and Life Center Project and has lost its quality as a public space, public spaces come to the fore with rent effect rather than public interest and governing power doesn't establish a wide base in the decision-making process. Within the context of this study, the definition of public space and the transformation that had undergone historically, period after 19th Century have been studied in the effects of neoliberal policies and urban transformation. The study's method is from general to specific; the world, Turkey and finally Denizlihave been studied. The study includes similar examples which have the quality of being a public place and has been transformed into shopping malls. The operation, economic and cultural efficiency in Turkey, disappearance of competitiveness with private sector because of neoliberal policies and finally privatization of Sümerbank which had been launched with the proclamation of the Republic as a development project in terms of economy and culture in Turkey are discussed in the study. The methodologies of the study are literature research and review analyses of documents and data related with the subject, field research and in-depth interview.Keywords: Public Spaces, neoliberal policies, urban transformation, Denizli, shopping mall and life center, Sümerbank Factory, Sümerpark AVM