Koroner arter hastalığı ve girişimsel revaskularizasyon işleminin C reaktif protein, fibrinojen, AT 3 düzeyi değişikliklerine etkisi ve bu değişikliklerin restenozla ilişkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı, KAH ve girişimsel tedavinin CRP, fibrinojen ve AT m düzeyleri üzerine etkisini belirlemek ve girişimsel tedavi grubunda, bu parametrelerdeki değişikliklerin erken dönem komplikasyonlar (işlem sırasında ve işlem sonrası ilk 48 saat içinde) ve geç dönem(3-6 ay) restenoz gelişmesi üzerine etkisini araştırmaktı. Çalışmamız, Kasım 1998 Mart 1999 tarihleri arasında Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kardiyoloji Kliniğinde 219 hasta üzerinde yapıldı. KAG öncesi hastaların CRP, fibrinojen ve AT IH, Hb, Htc, BK, PT, PTT tetkikleri yapıldı. Hastalar koroner anjiografiden sonra, KAH olan (180 hasta) ve KAH olmayan (kontrol grubu: 39 hasta) olarak iki gruba ayrıldı. Bu iki grubun.CRP, fibrinojen, AT IH ve diğer değerleri karşılaştırıldı. Daha sonra, KAH hastalarından girişimsel tedavi(PTKA ve intrakoroner stent implantasyonu) gerekenler(57 hasta) seçildi. Bu hastaların İÖ, İS 3 saat ve İS 48 saatte CRP, fibrinojen, AT m, Hb, Htc, BK, PT, PTT tetkikleri yapıldı. İÖ ve İS değerler karşılaştırıldı. Girişimsel tedavi sırasında bu markerlan etkileyen faktörler araştırıldı. Bu 57 hastanın 19 'una girişim sonrası ortalama 80^40 günde kontrol KAG yapıldı. Restenozla bu markerlann ilişkisi araştırıldı. KAH'da kontrol grubuna kıyasla, CRP ve fibrinojen düzeyi anlamlı yüksek, AT IH sınırda anlamlı düşük bulundu. Tek damar hastalığı ile çok damar hastalığı arasında, inflamatuvar belirteçler bakımından fark yoktu. LAD lezyonlannda, Mİ geçirmiş olanlarda ve KAG sonrası 48 saat içinde göğüs ağrısı olanlarda, bunlar olmayanlardan CRP anlamlı şekilde daha yüksekti. Diabet, hipertansiyon, sigara ve ilaç kullanımının bu markerlan etkilemediği görüldü. Girişimsel tedavi grubunda, İÖ ne kıyasla İS 3 ve 48.saatlerde CRP ve fibrinojen düzeyleri anlamlı yüksekti. Komplikasyon gelişenlerde, İS 48.saatte İö'ne göre, fibrinojen düzeyi anlamlı şekilde yüksek bulundu. Restenoz gelişenlerde, İÖ'ne göre İS 3.saatte CRP, BK, İS 48.saatte de fibrinojen anlamlı yüksekti. İşlem süresi 40 dakikadan uzun sürenlerde, işlem süresi daha kısa sürenlere oranla ve maksimal balon şişirme basıncı 8 atmosferden fazla uygulananlarda, 8 atmosferden az uygulananlara oranla, İS 3.ve 48.saatte ölçülen fibrinojen düzeyleri anlamlı olarak daha yüksekti. Buna karşılık, toplam şişirme sayısı ve süresi bakımından bu inflamatuvar marker düzeylerinde fark yoktu. Kararsız angina nedeniyle erken KAG 42yapılanlarda, kararsız anjinası olmayanlara göre İS 48.saatte ölçülen AT İÜ düzeyi anlamlı olarak daha düşüktü. Aşağıdaki sonuçlar elde edildi: 1-RAH'da inflamatuvar markerlarda yükselme vardır. Aterosklerozun inflamatuvar bir süreç olması, bunun nedeni olabilir. 2-İnflamatuvar markerlarda yükselme risk faktörlerinden etkilenmez, risk faktörleri var ve inflamatuvar belirteçler yüksekse, semptom olmasa bile altta yatan KAH olabilir. İlaç kullanımın inflamatuvar belirteçlere etkisini araştırmak için kullanım öncesi ve sonrası değerlerinin karşılaştırılması gereklidir. 3-LAD'nin beslediği alana bağlı olarak, LAD lezyonları özellikle CRP artması 'şeklinde inflamatuvar marker artışına yol açar. Mİ geçirilmesi durumunda da daha fazla inflamatuvar bir durum vardır ve CRP bunu gösterir. KAG sonrası göğüs ağrısı olanlarda, bazal CRP yüksekliği şeklinde inflamatuvar bir durum vardır, KAG veya başka travmalar inflamasyonu uyararak anginal ağrıya neden olur. 4-Girişimsel tedavi sırasında genel vücut travması ve damar duvarına uygulanan basınca bağlı hasar inflamatuvar markerlan artırır. 5-Komplikasyon gelişmesi için, İS 48.saatte ölçülen fibrinojen düzeyleri belirleyicidir. Restenoz gelişmesi için işlem sonrası 3. saatte ölçülen CRP ve BK düzeyleri ile 48. saatte ölçülen fibrinojen düzeyleri önemlidir. BK ile birlikte değerlendirildiğinde, akut faz proteinlerindaki yükselme restenoz açısından daha yararlıdır. 6-İşlem süresinin 40 dakikadan fazla olması vücuda uygulanan travmamn uzun sürmesine bağlı olarak fibrinojen düzeyini artırır. 7-Balon şişirme sayısı ve süresi inflamatuvar belirteçlerde anlamlı değişikliğe yol açmazken, maksimum şişirme basıncının 8 atmosferden fazla olması, özellikle fibrinojen düzeyinde anlamlı değişiklik şeklinde inflamatuvar belirteç artışına yolaçar. 8-Girişim sonrası kararsız angina nedeniyle başvuranlarda, AT III düzeyi düşüklüğünün nedeni kararsız anginadaki tromboza eğilimdir. 9-İnflamatuvar reaksiyonları tetiklememek veya en az tetiklemek ve restenoza zemin hazırlamamak için, girişimsel tedavide optimal standartların belirlenmesi ve uygulanması gereklidir. 43

SUMMARY THE EFFECT OF CORONARY ARTERY DISEASE AND INTERVENTIONAL REVASCULARISATION PROCEDURE TO C- REACTIVE PROTEIN, FIBRINOGEN AND AT DT LEVEL CHANGES AND RELATION OF THESE CHANGES WITH RESTENOSIS The aim of this study was to detect the effects of CAD and interventional therapy on CRP, fibrinogen and antithrombin m (AT m) levels and also, in interventional group, to study the effects of the changes of these parameters on development of early stage complications (during intervention and within first 48 hours after intervention) and long period of time restenosis (3-6 months).Our study was performed between November 1998 and March 1999 in Cardiology Clinic of the University of Osmangazi Faculty of Medicine. In this study 219 patients were included. Before coronary angiography (CAG) CRP, fibrinogen, AT m, Hb, Htc, White blood cell count, PT, PTT levels were measured. After CAG, those patients were divided into two groups as patients who have coronary artery disease (CAD) (180 patients), and patients who do not have CAD (39 patients). CRP, fibrinogen, AT HI, and other measurements compared for those two groups, Then patients who require interventional therapy (Percutan Transluminal Coronary Angioplasty (PTCA) and intracoranary stent implantation) were selected from CAD patients (57 patients). From those patients CRP, fibrinogen, AT m, Hb, Htc, White blood cell count, PT, PTT levels measured at preintervention and 3, 48 hours after intervention. Preintervention and 3, 48 hours postintervention levels were compared for this group. From these interventional group, 19 patients performed control CAG average 80+40 day after intervention. The relation of these markers with restenosis was explored. In the CAD group, the CRP and fibrinogen levels were found significantly higher while, the AT HI level were found nearly relatively lower, in comparing to control group. There was no difference between one or multivessel disease, for the inflammatory markers. In the patients who had left anterior descending (LAD) lesions, myocardial infarction (MI) history and chest pain within 48 hours after CAG, the CRP levels were significantly higher than the ones who had have not these. It was observed that diabetes, hypertension, smoking and drugs had no effect on those markers. 44In the interventional therapy group, CRP and fibrinogen levels were significantly higher, at 3 and 48 hours after intervention, in comparison to pre interventional levels. In the patients who had complication, fibrinogen levels which were measured at 48 hours after intervention, were found significantly higher, in comparison to preinterventional levels. In the patients who had restenosis, CRP and white blood cell count levels which were measured at 3 hours after intervention and fibrinogen levels which were measured at 48 hours after intervention were found significantly higher, in comparison to preinterventional levels. The fibrinogen levels were significantly higher at the patients, whose procedure time was higher than 40 minutes than the ones whose was shorter and also at the patients who were applied balloon inflation pressure more than 8 atmosphere than the ones, who were applied pressure less than 8 atmosphere at the 3 and 48 hours after intervention. However, there was no difference for the total inflation number and inflation time, at this inflammatory marker levels. In the patients, who had early control CAG performed because of the unstable angina,. AT HI levels which were measured at 48 hours after intervention was significantly lower than the ones having no angina. The following results were obtained: 1-The inflammatory markers increase in CAD. It may be due to the presence of inflammatory process in the development of atherosclerosis. 2- The increase of the inflammatory markers is not affected by the risk factors, even though there is no symptom, if there are risk factors and high inflammatory markers, there may be underlying CAD. In order to search the effect of any drug on inflammatory markers, the comparison of levels before and after drug usage is needed. 3-In relation with area feeded by the LAD, LAD lesions cause the inflammatory marker increase which is especially CRP. In the case of previous MI, there is much more inflammatory event and the CRP is the marker of this. In patients who had angina pectoris after CAG, there is an inflammatory condition with the high basal CRP levels. Stimulating inflammation by CAG and other trauma causes anginal pain. 4-During the interventional therapy, the general body trauma and pressure applied on the vessel wall increase the inflammatory markers. 455-Fibrinogen levels which were measured 48-hour after intervention determiners for the development of complication. CRP levels and white blood cell count, which were measured 3 hour after intervention and fibrinogen which were measured 48-hour after intervention were determiners for the development of restenosis. When evaluated with white blood cell count, the increase at the acute phase reactants seems to be useful for the prediction of restenosis. 6-The interventional time longer than 40 minutes increases fibrinogen level due to the longer time of trauma applied on the body. 7-While the balloon inflation number and time does not cause significant change of inflammatory markers, the maximum inflation pressure more than 8-atmosphere cause inflammatory marker increase, especially significant fibrinogen level rising. '8-In the patients, who attempted with unstable angina, the reason of low AT EI levels is thought due to the tendency to thrombosis. 9-In order not to trigger inflammatory reactions or to least trigger, and in order not to trend restenosis, optimal standardization must be detected and performed. 46