Endemik guatr bölgesi olan Denizli ilinde, gelişigüzel iyot kullanımının tiroid volümü, troid fonksiyonları, nodül/kist oluşumu ve tiroid immünitesi üzerine olan etkisi

Abstract

7. ÖZET ENDEMİK GUATR BÖLGESİ OLAN DENİZLİ'DE GELİŞİGÜZEL İYOTLU TUZ KULLANIMININ TİROİD FONKSİYONLARI, TİROGLOBÜLİN DÜZEYİ, TİROİD VOLÜMÜ, TİROİD NODÜL/KİST OLUŞUMU VE TİROİD İMMUNİTESİ ÜZERİNE OLAN ETKİSİ İyot eksikliği ile ilgili ortaya çıkan hastalıklar, tüm dünyada yaygın olarak görülmektedir. Bu hastalıklardan en sık görüleni ise endemik guatrdır. Endemik guatr, bir toplumun %5'inden fazlasını etkileyen guatr sorunu olarak tanımlanmaktadır. Dünyada endemik guatr sorununu çözmüş birkaç ülke bulunmaktadır. Özellikle gelişmemiş ülkelerde ciddi iyot eksikliği bölgeleri bulunmaktadır. Türkiye'de ise hafif ve orta derecede iyot eksikliği bulunan bölgelerin olmasına karşın genel olarak guatr prevalansı %30'dur. Denizli'nin içme sularında iyot miktarının son derece düşük olduğu bilinmektedir. Guatr prevalansı da 2. derece için %9.0, 3. derece için %3.5 ve 4. derece için %0.5 olarak bulunmuştur. Bu çalışma ile endemik guatr bölgesi olan Denizli ilinde gelişigüzel iyot kullanımının tiroid fonksiyonları, tiroid volümü, tiroid nodül/kist oluşumu, tiroglobülin düzeyi ve tiroid otoimmunitesi üzerine olan etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma Ocak 1999 ile Nisan 1999 tarihlari arasında Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Endokrinoloji polikliniğine başvuran olgularda gerçekleştirildi. Çalışmaya aldığımız 125 olgu, düzenli iyotlu tuz kullananlar, iyotlu tuz kullanmayanlar ve gelişigüzel iyotlu tuz kullananlar olmak üzere üç gruba ayrıldılar. Grupların FT3, FT4, TSH, Tg, anti-T, anti-M ölçümleri ve tiroid ultrasonografileri yapıldı. Ayrıca çalışmaya aldığımız tüm olguların idrar iyot düzeyleri ölçüldü. Çalışmamızda ortalama tiroid volümü kadınlarda 18.8±11.1 mi, erkeklerde 21.7±10.9 mi olarak bulunmuştur. Guatrın saptanmasında ultrasonografinin duyarlılığının çok fazla olduğu gözlenmiştir. Tiroid volümü BMI ve yaş artışı ile 72birlikte artmakta, erkeklerde tiroid volümü kadınlara göre daha büyük olarak gözlenmektedir. İyotlu tuz kullanımının yetersiz olması ile tiroid bezinde nodul oluşumu arasında bir ilişki saptanmıştır. İyot eksikliğinin derecesine göre tiroid fonksiyonları değişik derecede etkilenmektedir. Bizim çalışmamızda tiroid fonksiyonları ile iyotlu tuz kullanımı arasında herhangi bir ilişki saptanmamıştır. Tg düzeyi tiroid bezinin büyüdüğünü ve aktivitesinin arttığını gösteren bir bulgudur. Ayrıca endemik iyot eksikliği bölgelerinde de düzeyi yüksek bulunabilmektedir. Ancak bizim çalışmamızda iyotlu tuz kullanımı ile herhangi bir ilişkisi saptanmamıştır. İyot alımı ile tiroid otoantikoru arasında literatürde değişik sonuçlar bulunmaktadır. Bazı çalışmalarda iyot ile antikor oluşumu arasında pozitif yönde bir ilişki saptanmışken, bazı çalışmalarda da böyle bir ilişki desteklenememiştir. Bizim çalışmamızda tiroid otoantikorlan ile iyot alımı arasında herhangi bir ilişki saptanmamıştır. Tiroid antikorları ile tiroid volümü, nodul/ kist oluşumu, tiroid fonksiyonları açısından bir ilişki bulunamamıştır. Sonuç olarak bizim çalışmamızda iyotlu tuz kullanımı ile tiroid fonksiyonları, tiroid volümü, tiroid otoantikorlan arasında istatistiksel olarak bir ilişkinin görülmemesinin nedenini, olguların kullandıkları iyot miktarının düşük olmasından kaynaklandığını düşündürmektedir. İyot eksikliği ile ilgili hastalıklar toplumsal özellik göstermesi nedeni ile gerek bu hastalıkların önlenmesinde gerekse özellikle endemik guatr bölgesinde gelişigüzel iyot kullanımının sakıncalarını ortadan kaldırmak için düzenli, bilinçli ve etkili bir iyotlu tuz profilaksisi gerekmektedir. 73

8. SUMMARY THE EFFECT OF RANDOM IODINE SALT USAGE ON THYROID FUNCTIONS, THYROID VOLUME, THYROID NODULE/CYST FORMATION, THYROGLOBULIN LEVEL AND THYROID IMMUNITY IN DENİZLİ, AN AREA OF ENDEMIC GOITRE Diseases due to iodine deficiency are widespread. Endemic goitre is the most frequent disorder. Endemic goitre is defined as a problem that affects more than 5 % of the community. There are only few countries in the world those solved endemic goitre disease. Severe iodine deficiency regions are noted especially in undeveloped countries. Although there are mild to moderate iodine deficiency regions, mean prevalence of goitre is about 30 % in Turkey. It is well known that the amount of iodine is very low in tap water in Denizli. Goitre prevalence is found 9.3% for second degree, 3.5% for third degree, and 0.5% for forth degree. The aim of this study is to investigate the effect of random iodine salt usage on thyroid functions, thyroid volume, thyroid nodule/cyst formation, thyroglobulin level and thyroid autoimmunity in Denizli where goitre is endemic. This study performed on patients, who were admitted to Pamukkale University Medicine Faculty, Internal Medicine and Endocrinology departments, between January and April 1999. A total of 125 patients were divided into the three groups; regularly iodine-salt users, non users of iodine salt and randomly iodine salt users. Measurements of fT3, fT4, TSH, Tg, anti-T, anti-M and thyroid ultrasonographics were performed. Moreover, urine iodine levels were in all patients admitted to this study. Mean thyroid volume was found 18.8+11.1 ml and 21.7+10.9 ml for women and men respectivly in our study. It was observed that sensitivity of ultrasonography is very high in detecting thyroid volumes. Increase in thyroid volume was well correlated with BMI and age, and it was observed that thyroid 74volume was high in men when compored with women. A correlation was not found between insufficient iodine-salt usage and nodule formation in thyroid gland. Thyroid functions are affected at different levels according to the degree of iodine deficiency. No correlation was found between thyroid functions and iodine-salt usage in our study. Tg level is an important factor revealing growth in thyroid gland and its activity. Morever it may also be higher in the endemic areas. In our study, no relation is determined with iodine salt usage and Tg levels. There are varied about the correlation between iodine uptake and thyroid autoantibody in the literature. While there were pozitif correlation between iodine and autoantibody in some studies, no correlation was found in other studies. In our study, no correlation was found between thyroid autoantibody and iodine-salt usage. No relation is found between thyroid antibodies and thyroid volume, nodule/cyst formation, and thyroid functions. In conclusion, we think that, the reason of the lack of a statistical significance between iodine-salt usage and thyroid functions, thyroid volume, thyroid autoantibodies is due to a low iodine usage of the cases. Diseases related with iodine deficiency are communicable and, an regular and effective iodine-salt prophylaxis is necessary to prevent both these disorders and problems related to uncontrolled iodine-usage in endemic goitre areas. 75