Denizli`de yaşayan 18-40 yaş arası bireylerde farklı yöntemlerle referans aralıkların saptanması

Abstract

ÖZET Klinik laboratuvar testlerinin tıbbi karar amacıyla kullanılabilmesi için her testin hastalık var-yok kararının verilmesinde kullanılan referans aralıklarının ve diğer kritik tıbbi karar kestirim düzeylerinin bilinmesi gereklidir. Bu düzeylerin saptanması klinik laboratuvar yöneticisinin görevleri arasındadır. Bu noktadan hareketle planlanan çalışmada, Denizli toplumunda genel kontrol paneli (alkalen fosfataz, glukoz, kan üre nitrojeni (BUN), kreatinin, ürik asit), lipid paneli (total kolesterol, HDL kolesterol, LDL kolesterol, trigliserid), tiroid paneli (TSH, total T3, total T4, serbest T3, serbest T4) testlerinin referans aralıklarının saptanması, elde edilen verilerin parametrik ve nonparametrik olarak ayrı ayrı hesaplanması ve bu farklı yöntemlerin birbirleriyle karşılaştırılarak hangisinin daha kolay uygulanabilir olduğunun saptanması amaçlandı. Mayıs 2000 ile Ağustos 2000 tarihleri arasında, `Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Uygulama Araştırma Hastanesi` nde toplanan veriler iki ayrı gruptan elde edildi: 1) Sağlıklı olduğu düşünülen bireyler, NCCLS (ABD Ulusal Klinik Kimya Laboratuvarları Standartları) C28A (Referans Aralıkların Saptanması) standardına ve analit özelliklerine göre oluşturuldu (Toplam n=259, yaş: 18-40; erkek n=131, yaş: 30.2 ±6.1; kadın n=128, yaş: 28.7 ± 6.2); 2) Laboratuvara başvuran bireylerden oluşan grup (Toplam n=4110, yaş: 18-40; genel kontrol paneli testleri için n=2968; lipid paneli testleri için n=1256; tiroid paneli testleri için n=1113). Sağlıklı olduğu düşünülen referans bireylerinden saptanan (C28A standardına göre hesaplanan) referans aralık değerleri (erkek n=131, kadın n=128): ALP (36-129 U/L; 31-120 U/L), glukoz (72-126 mg/dl; 70-109 mg/dl), BUN (8-23 mg/dl; 6-19 mg/dl), kreatinin (0.9-1.6 mg/dl; 0.7-1.3 mg/dl), ürik asit (3.1-8.2 mg/dl; 2.5-6.0 mg/dl), total kolesterol (94-252 mg/dl; 120-231 mg/dl), HDL kolesterol (28-67 mg/dl; 35-83 mg/dl), 101LDL kolesterol (41-176 mg/dl; 48-149 mg/dl), trigliserid (40-216 mg/dl; 36-173 mg/dl), TSH (0.35-3.66 MlU/ml; 0.20-4.58 plll/ml), total T3 (69-212 ng/dl; 52-239 ng/dl), total T4 (5.1-12.3 jjg/dl; 5.2-14.3 ug/dl), serbest T3 (1.5-4.0 pg/ml; 1.3-4.4 pg/ml), serbest T4 (0.7-1.9 ng/dl; 0.9-1.9 ng/dl). Laboratuvara başvuran bireylerden saptanan referans aralık değerleri: ALP (erkek n= 609, 33-110 U/L; kadın n= 907, 35-94 U/L), glukoz (erkek n= 1020, 75-122 mg/dl; kadın n= 1558, 75-120 mg/dl), BUN (erkek n= 1076, 6-24 mg/dl; kadın n= 1505, 7-18 mg/dl), kreatinin (erkek n= 1063, 0.7-1.6 mg/dl; kadın n= 1463, 0.6-1.4 mg/dl), ürik asit (erkek n= 342, 3.0-8.3 mg/dl; kadın n= 506, 2.3-6.9 mg/dl), total kolesterol (erkek n= 493, 117-258 mg/dl; kadın n= 731, 122-246 mg/dl), HDL kolesterol (erkek n= 394, 24-65 mg/dl; kadın n= 605, 29-74 mg/dl), LDL kolesterol (erkek n= 384, 40-168 mg/dl; kadın n= 585, 53-172 mg/dl), trigliserid (erkek n= 484, 44-192 mg/dl; kadın n= 719, 40-141 mg/dl), TSH (erkek n= 269, 0.32-2.93 ulU/ml ; kadın n= 689, 0.30-2.87 ulU/ml), total T3 (erkek n= 136, 76-190 ng/dl ; kadın n= 160, 66-208 ng/dl), total T4 (erkek n= 136, 5.8-13.0 ug/dl ; kadın n= 167, 6.7-13.6 ug/dl), serbest T3 (erkek n= 248, 1.4-4.2 pg/ml ; kadın n= 571, 1.5-4.1 pg/ml), serbest T4 (erkek n= 265, 0.8-1.9 ng/dl ; kadın n= 591, 0.8-1.9 ng/dl). Denizli toplumu için saptadığımız referans aralık değerlerinin bazıları (özellikle lipid profili), firmanın verdiği veya değişik kaynaklarda bulunan referans aralık değerlerinden farklı olarak saptandı. Sağlıklı olduğu düşünülen referans bireylerinin verilerine göre; erkeklerde ALP, glukoz, BUN, kreatinin, ürik asit, LDL kolesterol, trigliserid, TT3 ve ST3 düzeyleri kadınlara göre yüksek bulunurken; kadınlarda HDL kolesterol değerleri erkeklere göre yüksek olarak saptandı (p<0,05). Laboratuvara başvuran bireylerden elde edilen verilere göre; erkeklerde ALP, glukoz, BUN, kreatinin, ürik asit ve trigliserid düzeyleri kadınlara göre 102yüksek saptanırken; kadınlarda HDL kolesterol düzeyleri erkeklere oranla yüksek olarak bulundu (p<0,05). Sağlıklı olduğu düşünülen referans bireylerinin verilerine göre, her iki cinsiyette de yaşa ve BMl'e (vücut kütle indeksi) göre değişim gösteren analitler arasından; yaşa göre total kolesterol, LDL kolesterol hem erkek hem kadında, trigliserid sadece kadında; BMl'e göre erkek ve kadında ürik asit, total kolesterol, LDL kolesterol ve trigliserid arasında pozitif ilişki, kadında HDL kolesterol ile negatif ilişki saptandı. Denizli toplumunu yansıttığını düşündüğümüz referans birey gruplarından sağlıklı olduğu düşünülen gruptan NCCLS C28A standardına göre nonparametrik yöntemle referans aralık hesaplamanın daha uygun olduğu, diğer kaynak bilgileriyle karşılaştırıldığı zaman bölgesel olarak hesaplamanın gerektiği konusundaki düşünceler paylaşılmaktadır. 103

SUMMARY For making medical diagnosis of clinical laboratory test results, reference interval values and other critical medical decision levels must be known. Determination of this values is one of the task of laboratory manager. In this respect, we planned this study, in order to determine the reference intervals of general control profile (alkaline phosphatase, glucose, BUN, creatinine, uric acid), lipid profile (total cholesterol, HDL cholesterol, LDL cholesterol, triglycerides) and thyroid profile tests (TSH, total T3, total T4, free T3, free T4) for our population and estimating the reference interval by using both of parametric and nonparametric methods, and also finding of which method is more useful and easily used. The data of the two groups were obtained from the results of Clinical Chemistry Laboratory of Pamukkale University Hospital between May 2000 and August 2000: 1 ) Healthy people who were selected according to NCCLS (National Committee for Clinical Laboratory Standards, USA) C28A standards and properties of analytes (total n=259, age: 1 8-40; males n=131, age: 30.2 ±6.1; females n=128, age: 28.7 ± 6.2); 2) People who were submitted to our laboratory (total n=4110, age: 18-40; for general control profile tests n=2968; for lipid profile tests n=1256; for thyroid profile testsn=1113). Reference interval values (determined according to C28A standards) obtained from data of selected healthy reference individuals (males n=131, females n=128): ALP (36-129 U/L; 31-120 U/L), glucose (72-126 mg/dl; 70-109 mg/dl), BUN (8-23 mg/dl; 6-19 mg/dl), creatinine (0.9-1.6 mg/dl; 0.7-1.3 mg/dl), uric acid (3.1-8.2 mg/dl; 2.5-6.0 mg/dl), total cholesterol (94-252 mg/dl; 120-231 mg/dl), HDL cholesterol (28-67 mg/dl; 35-83 mg/dl), LDL cholesterol (41-176 mg/dl; 48-149 mg/dl), triglycerides (40- 216 mg/dl; 36-173 mg/dl), TSH (0.35-3.66 ulU/ml; 0.20-4.58 ulU/ml), total 104T3 (69-212 ng/dl; 52-239 ng/dl), total T4 (5.1-12.3 (jg/dl; 5.2-14.3 ug/dl), free T3 (1.5-4.0 pg/ml; 1.3-4.4 pg/ml), free T4 (0.7-1.9 ng/dl; 0.9-1.9 ng/dl). Reference interval values obtained from data of people who were submitted to our laboratory: ALP (males n= 609, 33-110 U/L; females n= 907, 35-94 U/L), glucose (males n= 1020, 75-122 mg/dl; females n= 1558, 75-120 mg/dl), BUN (males n= 1076, 6-24 mg/dl; females n= 1505, 7-18 mg/dl), creatinine (males n= 1063, 0.7-1.6 mg/dl; females n= 1463, 0.6-1.4 mg/dl), uric acid (males n= 342, 3.0-8.3 mg/dl; females n= 506, 2.3-6.9 mg/dl), total cholesterol (males n= 493, 117-258 mg/dl; females n= 731, 122-246 mg/dl), HDL cholesterol (males n= 394, 24-65 mg/dl; females n= 605, 29-74 mg/dl), LDL cholesterol (males n= 384, 40-168 mg/dl; females n= 585, 53-172 mg/dl), triglycerides (males n= 484, 44-192 mg/dl; females n= 719, 40-141 mg/dl), TSH (males n= 269, 0.32-2.93 ulU/ml ; females n= 689, 0.30-2.87 ulU/ml), total T3 (males n= 136, 76-190 ng/dl ; females n= 160, 66-208 ng/dl), total T4 (males n= 136, 5.8-13.0 ug/dl ; females n= 167, 6.7-13.6 ug/dl), free T3 (males n= 248, 1.4-4.2 pg/ml ; females n= 571, 1.5-4.1 pg/ml), free T4 (males n= 265, 0.8-1.9 ng/dl ; females n= 591, 0.8-1.9 ng/dl). Some of reference intervals (especially, lipid profile) in our study for Denizli population of reference individuals are different from the reference intervals of the by manufacturer and Clinical Chemistry textbooks and literature. According to the data of selected healthy reference individualls; alkaline phosphatase, glucose, BUN, creatinine, uric acid, LDL cholesterol, triglycerides, total T3 and free T3 values are higher for males than females; HDL cholesterol values are higher for females than males (p<0.05). According to the results of people who were submitted to our laboratory; alkaline phosphatase, glucose, BUN, creatinine, uric acid and 105triglycerides are higher for males than females; HDL cholesterol values are higher for females than males (p<0.05). According to the data of selected healthy reference individuals, it was found that there is a positive correlation between age and total cholesterol, LDL cholesterol for males, and positive correlation between age and total cholesterol, LDL cholesterol, triglycerides for females. Also, it was found that there is a positive correlation between BMI (body mass index) and uric acid, total cholesterol, LDL cholesterol, triglycerides for males, and positive correlation between BMI and uric acid, total cholesterol, LDL cholesterol, triglycerides and negative correlation between BMI and HDL cholesterol for females. Nonparametric method (according to C28A standards), for determination of reference interval values of healthy people in Denizli, is easier and more appropriate method, and regional reference interval values must be determined. 106