Granisetron ve deksametazon kombinasyonunun postoperatif bulantı-kusma üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Çalışmamızın amacı, postoperatif bulantı ve kusma (PBK) profılaksisinde granisetronun, 40 ug/kg olarak kullanılan etkin dozunu 5 ug/kg'a düşürerek, deksametazon ile denenen farklı kombinasyon dozları ile yüksek bir antiemetik etki sağlamaktır. Çalışmada, etik kurul onayı ile, ASA I-II, 20-60 yaş arası, jinekolojik operasyon geçirecek, 100 hasta, plasebo (Grup 1), 5 ug/kg granisetron (Grup 2) ve granisetron ile kombine deksametazon 2 mg (Grup 3), 4 mg (Grup 4) ve 8 mg (Grup 5) olmak üzere 5 gruba rasgele bölündü. Çalışma ilaçlan indüksiyon öncesinde İV ve çift kör uygulandı. İndüksiyonda tiyopental ve fentanil verildi. Kas gevşemesi için sis-atrakuryum uygulandı. Entübasyonu takiben İzofluran, % 66 azot protoksit, % 33 oksijen ile verildi. Entübasyon sonrası nazogastrik dekompresyon yapıldı. Ekstübasyondan önce atropin ve neostigmin kullanıldı. Postoperatif 24 saat hastaların bulantı, kusma, ağrı skorları ve olası yan etkiler kaydedildi. Bulantı kusma görüldüğünde metoklopramid verildi. Analjezi için epidural opioid kullanıldı. PBK'nin 24 saatlik izleminde Grup l'de 17 (85%), Grup 2'de 9 (45%), Grup 3'de 7 (35%), Grup 4'de 6 (30%), Grup 5' de 3 (15%) olguda bulantı, kusma tespit edilmiştir. Grup l'de diğer dört gruba göre PBK anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p< 0.05). Grup 5'de ise PBK açısından elde edilen oranlarda Grup 4 ve Grup 3 ile karşılaştırıldığında gözlenen azalma eğilimi istatistiksel açıdan farklılık göstermemiştir. Bununla birlikte Grup 2 ve Grup 1 ile karşılaştırıldığında ise Grup 5'de istatistiksel açıdan da anlamlı bir üstünlük kaydedilmiştir (p< 0.05). Sonuç olarak; PBK' de granisetronun dozunu, 5 (ig/kg'a düşürdüğümüzde, plaseboya oldukça üstün bir etki sağlanmakla birlikte, bu dozu deksametazon ile kombine ederek yüksek bir antiemetik etkiye ulaşıldığı ve bu nedenle güçlü antiemetik etkisi ve düşük yan etki profiline karşın kullanımı yüksek maliyeti nedeniyle kısıtlanan granisetronun, deksametazon kombinasyonu ile PBK' de hem etkinlik, hem düşük yan etki, hem de maliyet açısından iyi bir seçenek olacağı kanısına varıldı. 43

SUMMARY The aim of our study is to provide a high antiemetic effect by lowering the offered dose of granisetron which is used as 40 ug/kg to 5 ug/kg and by using combined with different doses of dexamethasone in prophylaxy of postoperative nausea and vomiting. With ethic committee approval, 100 ASA I-II patients scheduled elective gynaecological operation, aged between 20-60 years, were randomly divided into five groups as placebo (Group 1), 5 ug/kg granisetron (Group 2), granisetron combined with 2 mg dexamethasone (Group 3), 4 mg (Group 4) and 8 mg (Group 5). Study drugs were applied intravenously before induction as double blinded. Thiopental and fentanyl were given for induction. Cis-atracurium was given for muscle relaxation. After intubation, isoflurane was given with 66% nitrous oxide and 33% oxygen mixture. After intubation, nasogastric decompression was performed. Before extubation atropine and neostigmine were administered for reversing of neuromuscular blocker. During postoperative 24 hours nausea, vomiting, pain scores and possible side effects of the patients were noted. Metoclopramide was administered when nausea and vomiting occured. Epidural opioid was used for analgesia. During 24 hours follow up for postoperative nausea and vomiting in Group 1 17 (85%), Group 2 9 (45%), Group 3 7 (35%), Group 4 6 (30%) and in Group 5 3 (15%) cases, nausea and vomiting were noted. In Group 1 postoperative nausea and vomiting was seen higher than the other four groups and had clinical importance (p<0.05). However, in Group 5 postoperative nausea and vomiting was noted lower than Group 2 and Group 1 (p<0.05). In conclusion, when we lower the antiemetic dose of granisetron which is used as 40 ug/kg in routine use to 5 ug/kg, it is more effective than placebo and when we combine this dose with dexamethasone, higher antiemetic effect is achieved. Granisetron has powerful antiemetic effect and lower side effect profile but because of high cost, usage of this drug is limited. We concluded that granisetron- dexamethasone combination is effective, has lower side effects and cost effective, because of these reasons it's a good choice for postoperative nausea and vomiting. 44