XIII. ve XIV. yüzyıllarda Moğolların Anadolu`ya etkileri

Abstract

Dünya'yı etkisi altına alan Moğol istilasının, Anadolu toprakları içerisinde de görülmesi kaçınılmazdı. Anadolu Selçuklu Devleti'nin en kudretli şahsiyetlerinden biri olan I. Alaeddin Keykubad, Moğol istilasına karşılık geniş çaplı önlemler almış ve bir müddet bu istilayı Anadolu topraklarından uzak tutmuştur. Fakat daha sonra yerine geçen II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in aldırmaz tutumları, zevk ve eğlenceye düşkün tavırları, diğer taraftan devletin güçlükle bastırdığı Babailer İsyanı, Moğolları Anadolu'ya çeken en büyük etkenlerdendir.Baycu Noyan kumandasındaki Moğol ordusu ile Anadolu Selçuklu ordusu, Sivas'ın 80 km doğusunda Zara ile Suşehri ilçeleri arasında yer alan Kösedağ mevkiinde karşı karşıya geldi. Moğol ordusu hiçbir mukavemet göstermeyen Selçuklu öncü birliklerini bozguna uğrattı. Utanç verici bir mağlubiyetle sonuçlanan savaşın ardından Moğollar, Anadolu topraklarını istila ederek yağma ve katliamlara başladılar. Moğolların Anadolu'ya gelmesiyle beraber bu topraklar onlardan olumlu ve olumsuz olarak, siyasi, iktisadi, demografik, sosyal ve kültürel açılardan etkilenmeye başlamıştır. Bu istilasının olumsuz etkilerine karşılık, Moğolların önünden kaçan Türkmenlerin Anadolu'ya gelmeleri ve buraları kendilerine yurt edinmeleri olumlu bir etki olarak değerlendirilir. Bu göç dalgasının Anadolu'nun Türkleşmesine büyük katkı sağlamıştır.Sultan I. Alaeddin Keykubad'ın zamanında oldukça güçlü olan devlet, onun ölümünden sonra yanlış politikalar sonucunda Moğol boyunduruğu altına girmiştir. Böylece çöküş vetiresine giren Türkiye Selçukluları zamanla dağılmaya başlamış ve yerine yeni yeni beylikler kurulmaya başlamıştır. İlerleyen zamanlarda dünyaya hükmedecek olan Osmanlı beyliği de bunlardan birisidir.Anahtar Kelimeler: Anadolu Selçuklu, Moğol İstilası, 1243 Kösedağ Savaşı, Moğol Etkileri

It was inevitable that the Mongol invasion, which was oppressing the world, would be seen in Anatolia. I. Alaeddin Keykubat, one of the most mightly person of the Anatolian Seljuk State, took precaution against the Mongol invasion and kept this invasion away from Anatolian lands. However II. Gıyaseddin Keyhüsrev's scattergood, disregardful, and debauched attitudes, on the other hand, the Babailer Rebellion, which the state has hardly pushed, has been the biggest factor attracting the Mongols to Anatolia.The Mongol army and the Anatolian Seljuk army, led by Baycu Noyan, confronted at the Kösedağ area in Zara, Sivas. The Mongol army defeated the Seljuk State, which showed no strength. After the war that resulted in a shameful defeat, the Mongols spread to the Anatolian lands and began to invade, plunder and kill.When Mongols arrived in Anatolia, Mongol influence began to be felt in economic and social life. Against the negative effects of this invasion, the Turkmen fleeing from the Mongols and their arrival in Anatolia is considered as a positive effect. It is obvious that this migration contributed greatly to be Turkish of Anatolia.The strong state built by Alaeddin Keykubad collapsed after his death, and the Anatolian lands were administered by the Mongol State. Thus, while the Anatolian Seljuk State was be wiped away from the history, new principalities was emerged. One of the principality is Ottoman Empire, which would establish a great empire in the future.Key Words: Anatolian Seljuk, Mongol Invasion, 1243 Kosedag War, Mongol Influences