Sivas Ziya Bey Yazma Eser Kütüphanesindeki 14300 numaralı İlâhî mecmuası (İnceleme-metin)

Abstract

Türk mûsikîsinin nazarî açıdan en mühim kaynaklarını edvarlar teşkil eder. Ses fiziği, akustik, uyumlu ve uyumsuz aralıklar, makamlar ve ikâ gibi pek çok konu bu eserlerde ele alınır. On asırdan fazladır İslam dünyasında bu türden kaleme alınan eserlerde ilmî açıdan mûsikî ile alakalı konular ele alınmış ve farklı teoriler aktarılmaya çalışılmıştır. Fakat bu eserler bize mûsikînin icrâsı ve geçilen eserlerin mâhiyeti hakkında bilgi vermez. Gerek meşk sisteminin bir zorunluluğu olması açısından, gerekse Ali Ufkî Bey'den önce bir repertuvar kitabı kaleme alınmamasından ötürü güfte mecmuaları, sözlü mûsikî geleneğini aktaran mühim kaynakların başında gelir. Bu çalışmada Sivas Ziya Bey Yazma Eser Kütüphanesinde kayıtlı 14300 numaralı ilâhî mecmuası üç bölümde ele alınmıştır. Girişte genel olarak mecmua hakkında bilgi verilmiş, ilâhî mecmualarının önemi ve çalışmanın metodu ele alınmıştır. Birinci bölümde mecmuanın mürettibi hakkında bilgi verilmiş, şekil ve muhteva bakımından mecmua kritik edilmiştir. İkinci bölümde, mecmuanın metni latinize edilmiştir. Üçüncü bölümde ise alfabetik ve mecmuadaki sıralarına göre fihrist oluşturulmuştur. Sonuç olarak mecmuanın yazılmış olduğu dönem ve bölgede hangi şâirlerin ve bestekârların eserlerinin tercih edildiği, hangi makamların kullanıldığı hakkında bir takım verilere ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Türk Mûsikîsi, Türk Din Mûsikîsi, Sözlü Mûsikî, İlâhî Mecmuası.

The most important sources of Turkish music in terms of theory are the works examining the rules of alaturka music. Many topics such as sound physics, acoustics, harmonious and incompatible intervals, makams and substitutes are discussed in these works. For more than ten centuries, in the Islamic world, these kinds of works have been examined in terms of scientific and musical issues and tried to convey different theories. But these works do not give us information about the performance of music and the nature of the works passed. Both in terms of the necessity of the musk system and because of the lack of a repertoire book written before Ali Ufki Bey, the tribute magazines are the most important sources that convey the oral music tradition.In this study, the divine journals numbered 14300 registered in Sivas Ziya Bey Manuscript Library are discussed in three sections. In the introduction, general information about mecmua was given and the importance of the divine magazines and the method of the study were discussed. In the first part, information about the crew of the magazine was given and the magazine was criticized in terms of shape and content. In the second part, the text of the magazine is latinized. In the third part, the index was formed according to the poetry numbers, alphabetical and order in the magazine. As a result, a number of data were obtained on which poets and composers' works were preferred and which authorities were used in the period and region in which the journal was written.Keywords: Turkish Music, Turkish Religious Music, Oral Music, Chanting.