Egemenlik kavramına hukuki ve politik bakış: Kelsen ve Schmitt

Abstract

Bu çalışmada, Alman siyaset ve hukuk felsefecisi Carl Schmitt ile Avusturyalı hukuk filozofu Hans Kelsen'in düşünceleri egemenlik kavramı ekseninde karşılaştırılmıştır. Siyasi ve hukuki düşünce tarihinde önemli bir yerde duran ve `en üstün hükmetme gücünü` ifade eden egemenlik kavramı; iki dünya savaşı arası dönemde farklı bakış açılarıyla ele alınmıştır. Weimar dönemi Almanya'sının hukuki ve politik sorunlarına çözüm bulmaya çalışan ve yok olmaya yüz tutmuş devlet otoritesini yeniden diriltmeye çalışan Schmitt, egemeni; `istisna haline karar veren` olarak tanımlamıştır. Bu dönemde aynı hukuki ve politik sorunlarla uğraşan Kelsen ise, hukuku tarafsız bir bilim haline getirerek istikrarın hukukun egemenliği ile sağlanacağını düşünmüştür. Schmitt, kavrama `kararcı` bir perspektiften bakarken; Kelsen, kavrama `kuralcı` bir bakış açısıyla yaklaşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde egemenlik kavramının etimolojik tanımı ve siyasi düşünceler tarihinde egemenlik kavramının gelişimi incelenmiştir. İkinci bölümde Hans Kelsen'in `Saf Hukuk Kuramı` açıklanmış ve bu kuram temelinde Kelsen'in egemenlik kavramına bakış açısı ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde Carl Schmitt'in temel eserleri bağlamında egemenlik kavramını yorumlaması ele alınmıştır. Dördüncü ve son bölümde iki düşünürün egemenlik kavramına bakış açıları, aralarında geçen tartışmalar da dikkate alınarak karşılaştırılmıştır. XX. yüzyılın bu iki önemli düşünürünü anlamak; dönemin siyaset ve hukuk düşüncesine hâkim olan entelektüel havayı solumamıza ve günümüz politik sorunlarına çözümler üretebilmek için bir dayanak noktası bulmamıza yardımcı olacaktır.Anahtar Sözcükler: Carl Schmitt, Hans Kelsen, Egemenlik, İstisna Hali, Saf Hukuk Kuramı

In this study, the thoughts of German philosopher of politics and law Carl Schmitt and Austrian philosopher of law Hans Kelsen within the horizon of the concept of sovereignty. The concept of sovereignty which expresses the supreme power to rule and which occupies an important place in the history of political and juridical thought was examined from different perspectives between two world wars. Schmitt who tried to solve the juridical and political problems of Weimar Germany and revive the fading state authority, defined the sovereign as `the one who declares the state of exception`. Kelsen on the other hand who at the same period dealt with the political problems thought that stability can be maintained through rendering law an objective science with a view to reach the rule of law. Schmitt looks at the concept from a `decisionist` persepective, while Kelsen approached it from a `normativist` perspective. In the first chapter of this study, the etymological definition of the concept of sovereignty and its development throughout the history of political thought are analysed. In the second chapter, Kelsen's `Pure Theory of Law` is explained and on this basis Kelsen's understanding of the concept of sovereignty is examined. In the third chapter, Carl Schmitt's treatment of the concept of sovereignty is explained through his major works. Finally, in the fourth and last chapter, sovereignty perspectives of both thinkers are compared by taking the debate between them into consideration. To understand these two import thinkers of twentieth-century will help us the prevailing political and juridical atmosphere of the era and to be able to find a basis on which solutions to contemporary political problems can be found.Keywords: Carl Schmitt, Hans Kelsen, Sovereignty, State of Exception, Pure Theory of Law