Dispepsi yakınması olan helikobakter pylori enfeksiyonu pozitif ve negatif olgularda safra kesesi fonksiyonlarının sintigrafik olarak değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET H. pylori ile safra kesesi fonksiyonu arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik araştırmalar kısıtlı sayıda olup H. pylori enfeksiyonunun safra kesesini etkilediğine dair bir bulgu bulunmamaktadır. Biz çalışmamızda, H. pylori enfeksiyonu ile safra kesesi fonksiyonları arasında doğrudan ilişki olup olmadığını göstermeyi amaçladık. Ağustos 2002 ve mayıs 2003 tarihleri arasında Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Anabilim Dalı'na dispepsi yakınması ile başvuran 86 olguya H. pylori tanısı için l4C üre nefes testi uygulandı. H. pylori 58 olguda pozitif ve 28 olguda negatif bulundu. Tüm olgularda safra kesesi motor fonksiyon parametreleri karşılaştırıldı. Endoskobik girişimi tolere edebilen olgularda Clo testi ve patolojik inceleme ile H. pylori incelemesi yapıldı. 14C üre nefes testi altın standart kabul edilerek H. pylori için elde edilen sonuçlar Clo testi ve patolojik inceleme sonuçları ile karşılaştırıldı. Clo testi için duyarlılık % 88 ve özgüllük % 86, patolojik inceleme için sırası ile bu değerler % 89 ve % 80 olarak bulundu. H.pylori'nin mide mukozasında heterojen dağılıma bağlı olarak Clo testi ile ve histolojik olarak saptanamama olasılığı vardır. Buna karşın H.pylori'nin mide mukozasındaki yerleşme yeri 14C üre nefes testi sonucunu etkilemez, mide mukozası biyopsi materyeli negatif olan olgularda da l4C üre nefes testi pozitif olabilir. Bu nedenle, çalışmamızda H. pylori tanısında noninvaziv, pratik, kolay uygulanabilir olması ve Clo testi ile olduğu kadar histolojik tanı ile de yüksek korelasyon göstermesine dayanarak l4C üre nefes testi altın standart olarak alındı. Olgularımızın dispepsi dışında yakınması, herhangi bir hastalığı ve ilaç kullanma öyküsü yoktu. Böylece, ' C üre nefes testinin yalancı pozitif ve yalancı negatif olma olasılığı dışlandı Bu iki grupta safra kesesi motor fonksiyon parametreleri fizyolojik, noninvaziv bir yöntem olan 9 mTc-mebrofenin kolesintigrafisi ile değerlendirildi. Sintigrafı çalışması süreci içinde safra kesesi postprandial kontraksiyonu fizyolojik oral yağlı gıda (100 gr. sütlü çikolata) ile sağlandı. Böylece, fizyolojik bir şekilde safra kesesi stimülasyonu yapılarak SKEF ölçümünün doğruluğu sağlanmaya çalışıldı. 72Safra kesesi dinamiğine ait safra kesesi doluş zamanı, safra kesesi yarı boşalma zamanı ve 30-60. dakikalardaki ejeksiyon fraksiyonu parametreleri çalışıldı. Safra kesesi dinamiğini gösteren en önemli parametre olarak kabul edilen safra kesesi ejeksiyon fraksiyonu hem 30 hem de 60. dakikalarda iki araştırmacı tarafından birbirinden bağımsız olarak çalışıldı. Her iki araştırmacının elde ettiği sonuçların birbirleri ile olan korelasyonları değerlendirildi ve yüksek bulundu. Bu da çalışmamızdaki safra kesesi dinamik parametre sonuçlarının hesaplanmasında kolesintigrafik yöntemin güvenirliliğini göstermektedir. M. pylori pozitif ve negatif olan olgular arasında safra kesesi motor fonksiyon parametrelerine ilişkin anlamlı farklılık olup olmadığı istatistik testlerden bağımsız gruplarda student's t testi ile araştırıldı. Bu iki grup arasında safra kesesi motor fonksiyon parametreleri karşılaştırıldığında anlamlı fark olmadığı saptandı (p> 0,05). Bu neden ile safra kesesi motor fonksiyonuna H. pylori enfeksiyonunun doğrudan etkili olduğu görüşü ispatlanamadı. Çalışmamızda safra kesesi 30 dakikadan önce dolan olgu yoktu. Tüm olguların % 39.5'inde (n= 34) safra kesesi enjeksiyondan sonra 30`ncu dakikada doldu. Bununla birlikte H. pylori pozitif olan gruptan bir ve negatif gruptan bir olgu olmak üzere toplam 2 olguda safra kesesi çalışmanın sonuna kadar vizüalize olmadı. Olgularımızın tümünde açlık süresi 8 saatten uzun değildi. Bu nedenle uzun süreli açlığa bağlı safra kesesi kontraksiyonunun doluş fonksiyonunu engellediğini düşünmedik. Bazı yayınlarda safra kesesi doluş bozukluğuna USG ile saptanamayan safra kompozisyonu değişikliklerinin neden olabileceği ve boşalmasında yavaşlama izlenen hastalarda ise kolesistit olabileceği veya safra taşı formasyonundan önceki aşama olan ve safra kesesi motilitesini etkileyen kolesterol kristallerinin sorumlu olabileceği bildirilmiştir. Tüm olgularımızda safra kesesi USG bulguları normal olup enfeksiyon veya taş ile uyumlu bulgu saptanmamıştır. Hipokinelik safra kesesi olan hastalarda ileri araştırmalar yapılarak safra kompozisyonu incelenmesi bu konunun aydınlatılmasında faydalı olacaktır. Olguların SKDZ parametrelerindeki gecikmenin, USG ile saptayamadığımız, safra kompozisyonundaki değişiklikler nedeni ile olabileceği düşünüldü. Ayrıca, safra kesesi doluşunu olumsuz etkileyen başka kişisel 73faktörlerin de rol oynayabileceği ve safra kesesinde morfolojik değişiklikler oluşmadan haftalar veya aylar önce ortaya çıkan fizyolojik değişikliklerin, kolesintigrafik yöntem ile kolaylıkla saptanabileceği görüşüne varıldı. Sonuç olarak, çalışmamızda hasta ve kontrol grubu arasında safra kesesi kinetik parametreleri anlamlı farklılık göstermemekte olup H pylori enfeksiyonu ile safra kesesi motor fonksiyonu arasında doğrudan bir ilişki bulunduğu saptanamamıştır. 74

SUMMARY Few reports have been published on the relationship between gallbladder emptying in patients with H. pylori-positive and negative idiopathic dyspepsia. Studies performed on this topic have not shown that dyspepsia could be related to gallbladder function. We aimed to evaluate if there was any relationship between gallbladder motor function and H. pylori infection in this study. This study included 86 cases who admitted to the Department of Nuclear Medicine, Pamukkale University School of Medicine between August 2002 and May 2003. All cases were underwent to,4C urea breath test (UBT) following 6-8 hours fasting period. I4C-UBT was found as positive in 58 and negative in 28 dyspeptic patients. These patients had no any complaints and any other systemic disease and also were no under any medication. 14C- UBT was accepted as a gold standard test according to previously published studies. Clo test and histopathologic examination were compared with the results of,4C-UBT in cases who tolerated upper gastrointestinal endoscopy procedure. After that, cholescintigraphy with 9 mTc-mebrofenin was used to determine the parameters of gallbladder motor function. Standardized milky chocolate (100 g) was used to stimulate gallbladder contraction. This has provided a physiological stimulation of gallbladder contraction and prevented the false positive results. We studied the following parameters in all cases: gallbladder filling and emptying time, half of the emptying time, ejection fraction at 30' and 60` minutes. It has been reported that the most useful parameters for describing gallbladder emptying are ejection fraction (EF) at 30th and 60lh minutes. In our study EF values at 30 * and 60 th minutes were measured by two different nuclear medicine physicians. There was a high correlation between the results of 2 investigators. This finding shows cholescintigraphic method is very reliable and reproducible technique to evaluate gallbladder functions. We found the sensitivity and spesificity as 88 % - 86 % for Clo test and as 89 % - 80 % for histologic evaluation respectively. These results show that l4C-UBT is highly reliable method to detect the existence of H. pylori infection. 75The parameters of gallbladder function were not significantly different in H. pylori positive and negative patients. Differences between the two groups were analyzed using student's t test for independent values and p<0.05 was considered as statistically significant. The gallbladder emptying was normal in both of the groups. The presence of H. pylori did not effect the gallbladder motor function. Minimum value of gallbladders filling time was 30 minutes and in 34 of the 86 cases (39.5 %). gallbladder filled at 30 minutes. There were totally 2 subjects; one subject from H. pylori positive group and the other one from negative group whose gallbladders did not fill until the end of the hepatobiliary imaging time. We know that longer fasting period induces gallbladder contraction abnormality and prevents gallbladder filling. In this study we did not think that gallbladder contraction abnormality caused by long fasting period could effect the filling function of the gallbladder as there was no long fasting period more than 8 hours in our cases. The presence of cholesterol crystals and bile composition abnormality could effect the gallbladder motility before the formation of gallstones. The gallbladder ultrasonography results were normal for all cases in our study and we could not detect bile composition abnormality with the ultrasonographic method. Further studies on bile composition in patients with hypokinetic gallbladder can make clear this issue. We think that delay in gallbladder filling period is caused by bile composition changes which could not be detected with ultrasonographic examination. In addition, different individual characteristics may also cause gallbladder functional abnormalities. Because of the physiological changes occur earlier than the morphological changes of the gallbladder and bile ducts, cholescintigraphy helps early definition of gallbladder functional abnormalities. In conclusion, our study showed that gallbladder kinetic parameters were not significantly different in H. pylori positive and negative dyspeptic patients. The existence of H. pylori infection does not directly effect the gallbladder function. 70