Hayvan modelinde postoperatif intraperitonal adezyon formasyonunun önlenmesinde enoxaparin ile verapamilin etkisi

Abstract

ÖZET Postoperatif pelvik adezyonlar reprodüktif çağdaki kadınlar arasında morbiditenin önemli bir nedenidir. Bu adezyonlar kronik pelvik ağrı, barsak obstrüksiyonu infertilite ve artan sağlık harcamalarını kapsayan çeşitli medikal problemlere yol açar. Adezyon formasyonunun önlenmesinde en etkili yol titiz cerrahi teknik olmasına rağmen yeterli değildir. Bu amaçla bir çok farmakolojik ajan kullanılmaktadır. Kalsiyum kanal blokerleri adezyon formasyonunun önlenmesi için kullanılmaktadır. Etki mekanizması kesin bilinmemekle birlikte antinfla- matuar etkilerinin olabileceği üzerinde durulmaktadır. Antikoagulanlar adezyon formasyonunun önlenmesinde ilk çalışılan ajanlardan biridir. Heparinin yapışıklıkları önleyici etkisi uzun yıllardan beri bilinmektedir ve bu konuda bir çok çalışma yapılmıştır. Ancak düşük mole kül ağırlıklı heparinler, heparinin etkilerinin çoğuna sahip olması, kullanım kolaylığı ve yan etkilerinin daha az olması nedeniyle derin ven trom- bozunun profilaksisinde olduğu gibi adezyon formasyonu ile ilgili çalışma larda da standart heparine iyi bir alternatif olmuştur. Çalışmamızda hayvan modelinde postoperatif intraperitonal adezyon formasyonunun önlenmesinde düşük molekül ağırlıklı heparin olan enoxa- parin ile bir kalsiyum kanal blokeri olan verapamilin etkilerini araştırdık. Dört gruba ayırdığımız 40 adet Wistar-Albino tipi ratlarda yaptığımız çalışmada 1.gruba (kontrol grubu) laparotomi ve standart cerrahi lezyon, 2. gruba (verapamil grubu) laparotomi ve standart cerrahi lezyon ile 1mg/kg intravenöz verapamil uygulanması, 3. gruba (enoxaparin grubu) laparotomi ve standart cerrahi lezyon ile 100 ICU/kg intraperitonal enoxaparin 30uygulanması, 4. gruba (verapamil - enoxaparin grubu) iaparotomi, standart cerrahi lezyon ve intravenöz verapamil ile birlikte intraperitonal enoxaparin uygulanması yapıldı. Sonuçlar Linsky'in Grade'leme Sistemine göre değerlendirildi. İstatistiksel analizi Mann-Whitney U testi ile yapıldı. Sonuç olarak enoxaparinin intraperitonal kullanımı ile verapamilin sistemik kullanımının postoperatif intraperitonal adezyon formasyonunu istatistiksel açıdan anlamlı bir şekilde azalttığı saptandı. Ancak intraperitonal enoxaparin ile intravenöz verapamil birlikte kullanıldığında adezyon oluşumunda istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı. 31

SUMMARY THE EFFECT OF VERAPAMIL AND ENOXAPARIN ON THE PREVENTION OF POSTOPERATIVE ADHESION FORMATION IN ANIMAL MODEL Postoperative pelvic adhesions are an important cause of morbidity among reproductive age women. These adhesions create various medical problems including chronic pelvic pain, intestinal obstruction, infertility and incraese health expenses. Although the most effective measure is delicate surgical technique, in the prevention of adhesion formation it is not solely sufficient. Therefore, several pharmacological agents are in use. Calcium channel blokers are currently in use to prevent adhesion formation. Although the mechanism of influence is not clearly known, it is thought that these agents might have antiinflamatory effects. Anticoagulants is one of the first initial agents investigated in prevention of adhesion formation. The preventive effect of heparin has been known for a long time and several studies have been performed. In contrast low molecular weight heparin in the studies of adhesion formation as it has been used in deep vein thrombosis prophylaxis because of the fact that these types of heparin have most effects of heparin and have less adverse effects. In animal model we investigated the effects of enoxaparin, low molecular weight heparin and verapamil, a calcium channel bloker. 40 Wistar-Albino rats were grouped in four; group I (control) lapa rotomy and standart surgical lesion, group II (verapamil group) lapa- 32rotomy and standart surgical lesion with verapamil 1mg/kg intravenous, group III (enoxaparin group) laparotomy and standart surgical lesion with enoxaparin 100 ICU/kg intraperitoneal, group IV (verapamil - enoxaparin group) laparotomy, standart surgical lesion and verapamil 1 mg/kg intra venous with enoxaparin 100 ICU/kg intraperitoneal. The result were evaluated according to Grading System of Linsky. Mann-Whitney U test was used for statistical analyses. In conclusion, the inraperitoneal administration of enoxaparin and the systemic administration of verapamil have statistically significantly de creased the intraperitoneal adhesion formation. 33