Role of the military in Turkish politics: Case of the 1980 military coup

Abstract

1980 askeri darbesi, etkileri ve sonuçları bakımından Türk siyaset sistemi ve toplumunda 1946'da parlamenter sisteme geçiste yaşanılana benzer bir kırılma noktası teşkil etti. Darbenin nedenleri muhtelifti: aksak işleyen parlamenter demokrasi ve zayıf hükümetler siyasi terörizm ve ciddi ekonomik krizle başa çıkamadı. Soğuk Savaş döneminde kuvvetler dengesinde yaşanan değişim sonrasında NATO ve Amerika kendileri icin stratejik önemi artan Türkiye'nin bir an önce istikrara kavuşması konusunda sabırsızdılar.Darbenin bir nedeni de Türkiye'de ordunun siyasetteki özel rolü idi. Bu tez, Cumhuriyet'in başından 1980'lere kadar Türk ordusunun niteliğini ve dünya görüşünü incelemektedir. Ordunun ideolojik doktrini olan Kemalizm, korporatist ideolojinin bir başka biçimde tezahür etmiş biçimidir. Hem modern Batı liberalizmine hem de sosyalizm/komunizme karşı bir ideolojidir. Ordu için ideal toplum, itaatli, uyumlu, milli çıkarlarını kişisel çıkarların üstünde tutan bir toplumdur. Kemalizmin Türkiye'nin batı kurumlarını örnek alma ilkesine rağmen liberalizmin uygulanışı düzensiz ve tesadüfidir. Demokratik idealler ise korporatist hedeflerin yanında ikincil konumdadır. Bu da demokratisin koruyucusu olduğunu iddia eden ordunun demokrasiye üç defa müdahale edip onu kesintiye uğratmasındaki çelişkiyi açıklar. 1980 darbesi ordunun doktrinini açıkça göstermiştir: Ordu, eğitim kurumlarının ve basının özgürlük alanlarını daraltıp, askeri birimlerin sivil alandaki etkisini arttırmıştır.Anahtar Kelimeler: Türk siyaseti, sivil-ordu iliskileri, 1980 askeri darbesi, Kemalizm

1980 military coup d?état was a rupture in Turkish political system and society, in range and consequences comparable at least with the transition to parliamentary democracy in 1946. The causes of the coup were manifold: a malfunctioning parliamentary democracy and weak governments were not able to deal with political terrorism and severe economic crisis. Meanwhile, a switch in the Cold War balance of powers upped the strategic importance of Turkey for NATO and the US, which became impatient for stability in Turkey. A further cause of the coup was a peculiar political role of the military in Turkey. This thesis explores the nature and worldview of the Turkish military, from the Republican beginnings until 1980. The military?s ideological doctrine, Kemalism, is a variant of corporatist ideology, a political ideology opposed to both modern western liberalism and socialism/communism. An ideal society for the military is an orderly, harmonious society, with interests of the nation above individual interests. Although Kemalism demanded that Turkey adopts western institutions, common points with liberalism are fairly sporadic and accidental, and democratic ideal is subordinate to corporatist goals. This explains the paradox why the military has claimed, on one hand, that they are protectors of democracy, while on the other hand they have intervened and suspended democracy three times. The 1980 intervention manifested the military?s doctrine in an exemplary fashion: they limited the scope of freedom for education institutions and press, and increased the influence of military bodies over civilian sphere.Keywords: Turkish politics, civil-military relations, 1980 coup d?état, Kemalism