Doğal güneş havuzları

Abstract

ÖZET } Güneş havuzlan güneş ışınımım toplayan ve topladığı bu ışınımı ısı enerjisi olarak aynı ortamda uzun zaman aralığında depolayabilen bir güneş enerji sistemi olması nedeniyle alternatiflerine göre bu konuda çalışma yapan araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Günümüzde güneş enerjisinin toplanması ve depolanması bakımından geliştirilmiş sistemler arasında en uygun olanı yüzeyine gelen güneş enerjisinin %20-30'unu depolayabilen tuz tabakalı güneş havuzlandır. Tuz tabakalı güneş havuzlan, güneş ışınımını toplayan ve topladığı bu ışınımı ısı enerjisi olarak aynı ortamda uzun zaman aralığında depolayabilen bir güneş enerjisi sistemi olması nedeniyle alternatiflerine göre daha az maliyetli ve daha basit bir sistemdir. Doğal güneş havuzlanna ilişkin ilk çalışma 1902 yılında Von Kaleczinsky tarafindan Romanya'nın Karpat Dağlan eteklerinde bulunan Medve sığ gölünde yapılmıştır. Medve Gölü doğada tabii olarak bulunan taşınmışız havuzlara ait keşfedilen ilk örnektir. Ülkemizde yapay güneş havuzlan ile ilgili ilk bilimsel araştırma 1979 yılında Çukurova Üniversitesi'nde, daha sonra 1983 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi'nde' yapılmıştır. Bir çok ülkede bulunan göller güneş havuzu yapısı bakımından incelenmiştir. Özellikle İsrail bu konuda Lut Gölü üzerinde ciddi çalışmalar yapmıştır. Ne yazık ki ülkemizde doğal güneş havuzlan konusunda yeterince araştırma ve çalışma yapıldığına dair herhangi bir bilgiye rastlanamamıştır. Bu nedenle bu çalışmada Türkiye'deki göller incelenerek doğal güneş havuzlannın varlığı araştınlmıştır. Yurdumuzda irili ufaklı yüzlerce göl bulunur, yüzölçümleri toplamı 9500 km2 dolayında olan bu göller Marmara Denizi'nin kapladığı alana yakındır. Fakat ülke genelinde eşit bir dağılıma sahip değillerdir. Karadeniz ve Ege Bölgesin'de doğal göl yoktur. Buna karşılık Akdeniz Bölgesi'nin Göller yöresi olarak bilinen Batı Toroslar kesiminde bir çok göl bulunmaktadır. Türkiye haritasına bakılacak olursa bazı bölgelerin gölden hemen hemen tümüyle yoksun kaldığı, bazı bölgelerde ise nispeten az olduğu buna karşılık Doğu Anadolu'da, Orta Anadolu'nun özellikle güney yansında ve Marmara çevresinde geniş su kütlelerinin varlığı göze çarpar. Bu nedenle göllerin etüdü bölge üzerinden yapılmıştır. Doğu Anadolu, Orta Anadolu, Göller Yöresi, Marmara Havzası, Karadeniz Bölgesi ve Batı Anadolu gölleri gibi... Bu çalışmada göllerin doğal güneş havuzlanna uygunluğu, doğal güneş havuzlarından faydanılabilme olanaklan araştınlmıştır. Türkiye'deki göller doğal güneş havuzu yapısı bakımından incelenmiş ve Orta Anadolu Bölgesi'ndeki Palas Gölü'nün bu özelliğe sahip olabileceği tespit edilmiştir. Çevreyi kirletmeyen ve kolayca faydamlabilen güneş havuzu teknolojisinin gelişmesi ve konut ısıtılmasından, elektrik üretimine kadar değişik alanlara uygulanmasıyla bu konunun 2000'li yıllarda büyük bir önem kazanacağı ümit edilmektedir. VIII

SUMMARY Since the sun pools are the solar system which collect the sun radiation and can store this radıtıon as the heat enerjy on the long time period at the same milliev, according to alternatives. It draws attention of researches who do work about this subject. Currently, the most convenient system among the advanced systems from the point of view the sun enerjy collected and stored is the salt stratified sun pools to store %20-30 percentage of the sun coming to it's floor. According to alternatives, the salt stratified pools are the lest cost and the most simple system because the sun pools are the solar system collecting the sun radition and to store this radition as the heart enerjy on the long time period at the same milliev. The first working related to the natural sun pools was made by Van Kaleczinsky on Lake Medve relating to the immovable pools is the first examplewhich is found naturally in nature. In our country, the first scientific research interested with the artificial sun pools were made at Çukurova university in 1979. Afterwards, it was made at Istanbul Technical University in 1983. Lakes found in many countries had been examined from the point of view the construction of the sun pools. Especially, Israel has made serious works about this matter on Lake Cut. Unfortunately, in our country, any information relating to enough research and working about the natural sun pools hadn't been met. Therefore, in this working, the existence of the natureal sun pools was researched lakes was examined in Turkey. There are many different lakes in our country. These lakes whose the total of their areas is about 9500 km2 near to pace of area of Marmara sea's covers. But, they haven't got an equal distribution almost in all country. There isn't a natural lake around black region and Aegean region. Where as there are many lakes in the Torost known as lakes area of the mediterranean Sea. When Turkey map is looked at, it strikes one's eyes that some regions have almost been deprived of lake as for some regions have been less relatively. On the contrary, it strikes one's eyes that the existence of large water masses especially on half of the south of central Anatolia and around Marmara. Therefore, lakes research had been made over region such as the east Anatolia, the central Anatolia, lakes region, Marmara basin, the Black region and the west Anatolia lakes... In thisstudy, the fitness of lakes to natural sun pools, the possible utulities from natural sun pools have been researched. The lakes in Turkey have been examined from the point of view in the form of natural sun pools and it has been determined that Palas Lake in central Anatolia has likely this feature. It is expected that this matter gain a huge importance on 2000' s years by the tecnology of the sun pool not polluting to environment and utilized easily and carried out different places from house is heated up to the electric is produced. IX