Antropolojik çalışmalarda antik DNA analizi

Abstract

Antropoloji, insanın biyolojik ve kültürel değişimini inceleyen bilim dalıdır. Başka bir ifadeyle, insanın yer kürede ilk ortaya çıktığı günden bugüne kadar geçirmiş olduğu biyolojik kültürel değişimini ve çeşitliliğini geniş bir bakış açısı ile analiz eden bilim dalıdır. Moleküler antropolojinin ortaya çıkmasıyla birlikte, kazıdan çıkartılan insan iskeleti üzerinde yapılan moleküler analizler, sosyal bilimler çalışmalarına yeni bir boyut kazandırmıştır. Moleküler antropoloji alanında antik DNA çalışmalarının başlaması, eski dönemlerde yaşamış insan toplumlarında gözlenen hastalıkların, evrimsel değişim süreçlerinin, kıtalar arası göç yollarının ve cinsiyet tayinlerinin yorumlanması hakkındaki temel anlayışımızı yeniden şekillendiriştir. Son yıllarda antik DNA analizi ile bağlantılı yapılan çalışmalar geçmişteki bu toplumların antropolojik açıdan daha iyi incelenmesine ve geleneksel antropolojik sorulara daha ayrıntılı cevapların verilmesini sağlamıştır. Günümüzde antik DNA araştırmalarının yaygınlaşması multidisipliner çalışmaları zorunlu hale getirmiştir. Teknolojik ilerlemeler antik DNA çalışmalarında karşılaşılan kontaminasyon problemlerine karşın önlem alınmasını kolaylaştırmış ve yapılan bu çalışmaların daha da güvenilir hale gelmesine olanak sağlamıştır. Bu araştırma kapsamında, antropoloji ve moleküler genetik bilimleri açısından son derece önem arz eden antik DNA çalışmalarının geçmişi ve tarihsel seyri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda bu çalışma ile insan iskeletine ait kemik ve dişler üzerinde hangi bölgelerde antik DNA kaynaklarının güvenilir olduğu ve kullanılan materyallerde oluşan kontaminasyon riskine karşın alınacak önlemlerin neler olduğu yorumlanmıştır.Anahtar Sözcükler: Moleküler Antropoloji, Antik DNA, Multidisipliner, Kontaminasyon.

Anthropology is a science that examines the biological and cultural change of human beings. In other words, it is a branch of science that analyzes the biological cultural change and diversity that human has undergone since its first appearance in the world. With the emergence of molecular anthropology, molecular analyzes on the human skeleton extracted from the excavation have brought a new dimension to the study of social sciences. The initiation of ancient DNA studies in the field of molecular anthropology has reshaped our basic understanding of the interpretation of diseases, evolutionary processes of change, inter-continent migration pathways and gender determinations observed in ancient human societies. In recent years, studies related to ancient DNA analysis have led to anthropological study of these societies in the past and to provide more detailed answers to traditional anthropological questions. Today, the spread of ancient DNA research has made multidisciplinary studies compulsory. Technological advances have made it easier to take precautions against contamination problems encountered in ancient DNA studies and make these studies more reliable. In this research, the history and historical course of the ancient DNA studies which are very important for anthropology and molecular genetics have been tried to be revealed. At the same time, in this study, it has been interpreted in which regions of the human skeleton the bones and teeth are reliable sources of ancient DNA and the precautions to be taken against the risk of contamination of the materials used.Key Words: Molecular Anthropology, Ancient DNA, Multidisciplinary, Contamination