Muhammed Muhsin Müstevfî`nin Zübdetü`t Tevârîh`i

Abstract

Bu çalışma 18. Yüzyıl tarihçilerinden Muhammed Muhsin Müstevfî'ye ait olan Zübdetü't Tevârîh isimli eserin Farsçadan tercüme edilmesi ile hazırlanmıştır. Tarihten seçmeler, tarihin özeti, tarihin özü gibi anlamlara gelen Zübdetü't Tevârîh isimli bu kapsamlı Safevi Tarihi, Fars ve Arap tarih yazım geleneğinde önemli bir yer tutan türlerdendir. İslam dünyasında genellikle bu eserler Allah'a ve peygamberlerine övgüler ile başlar. Övgülerde bulunduktan sonra hazreti Âdem ve hazreti Hava'nın yaratılışından hazreti Muhammed'e kadar dünya tarihinin özeti kısaca anlatılır. Fars tarih yazımında ise buna ek olarak 12 imam 14 masumun ve İran coğrafyasında hüküm süren hanedanların tarihini anlatılmıştır. Muhammed Muhsin'e ait olan eser de kendi türünden diğer eserden farklı değildir. Yukarıda bahsi edilen konuları anlattıktan sonra ek olarak Safevi tarikatının şeyhlerini ve padişahlarını yazarın eserini tamamladığı 1740 yılına kadar geçen olayları anlatmaktadır. Eserin orijinal hali 16 bölüm ve bir girişten oluşmaktadır. Eserin bölümlerini tercüme ederken değişikliğe yapılmamıştır. Tez içerik bakımından iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde yazar, eser ve nüshalar hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise eserin tercümesini verip dipnotlar ile açıklamalar ve gerektiğinde diğer dönem kaynaklarından örnekler verilmiştir. Anahtar Kelime: Zübdetü't Tevârîh, Muhammed Muhsin, Safevi tarihi

This study is the translation of Zubdat-al Tawarikh by Muhammad Muhsin Mustawfi who was from the historians of the 18th century. Zubdat-al Tawarikh means `the selections from the history, the abstract of the history, the essence of the history`. This comprehensive history of Safavids is one of the important species of Persian and Arabic historiography. In the Islamic world that kind of works start with praises to Allah and his prophets and summarizes the world history from the creation of Adam and Eve until the prophet Muhammad. In Persian historiography, in addition to this, the history of The Twelve Imams, The Fourteen Infallibles and the dynasties that ruled in Iran were narrated. The work of Muhammad Muhsin is not different from the works of the same kind. After narrating the events above-mentioned, it narrates the sheikhs of Safavid order and padishahs and the events until 1740. The original version of the work contains an introduction and 16 chapters. During the translation of the chapters of the work, any change was not made. The thesis is consist of two chapters in terms of content. In the first chapter some information about the author, the work and editions were given. After, the translation, the annotation and explanations were made and if necessary, some examples from the other resources of the era were given.Keywords: Zubdat-al Tawarikh, Muhammad Muhsin, The Safavid history.