Da`wah n-Nafs: Şehzade Korkud on örf and shari`a in the Ottoman context

Abstract

Bu çalışma, Osmanlı hanedanından Şehzade Korkud tarafından 16. yüzyılın ilk on yılı içerisinde Arapça olarak kaleme alınmış olan Da'vetü'n-Nefs isimli kitap üzerinedir. Şehzadenin ilmi eserler kaleme alması Osmanlı hanedan mensupları için istisnai mahiyette olmasına rağmen şu ana kadar pek dikkat çekmemiştir. Bu tez, kitabın yazımını Şehzade Korkud'un hayat hikayesi içerisinde konumlandırmaya çalışmakta, ve kitabın yazımının dönemin saltanat ve veraset mücadeleleriyle kuvvetle alakadar olduğunu iddia etmektedir. Bu çalışma metnin genel ve sistematik bir analizini sunmakta, ve kitabın birçok Osmanlı kurum, uygulama ve meşruiyet kaynağını temelden sorguladığını ortaya koymaktadır. Böylelikle, kitabın Osmanlı muhalif siyasi yazımına çok özgün bir örnek teşkil ettiği önerilmektedir. Bundan başka, bu çalışmada, kitapta örf ve şeriat ilişkisi üzerine yapılan tartışmalar detaylı bir şekilde incelenmekte, ve Şehzade Korkud'un bu tartışmalar üzerinden örfi hukuk ve kanunları hedef aldığı ortaya konmaktadır. Bu detaylı inceleme sonucunda, metnin genel olarak kanunnameleri, özellikle de yazımından kısa bir süre önce genel bir kanunname olarak derlenen Kanunname-i Al-i Osman'ı çeşitli açılardan şiddetli bir şekilde eleştirdiği iddia edilmektedir.Anahtar kelimeler: Şehzade Korkud, örf, şeriat, kanun, kanunname

This study is on Da'wah an-Nafs, a book written in Arabic in the first decade of the 16th century by Şehzade Korkud, an Ottoman Prince. The scholarly writings of the prince stand as exceptional endeavors among the members of Ottoman dynasty, but have not attracted much attention so far. This thesis attempts to situate the book within the biography of the prince, and argues that its production is strongly related to dynastic politics and the succession struggles of the period. This study offers a general and systematic analysis of the text, which reveals that it challenges several of the practices, institutions and legitimizing claims of the Ottomans. In this regard, it is suggested that the text stands as a very unique example of oppositional political writing in the Ottoman Empire. Furthermore, this study provides an in-depth analysis of the discussions on the relation between örf and shari'a included in the text. It is revealed that, through these discussions Şehzade Korkud attacked customary law and kanuns. In the light of a thorough scrutiny, it is argued that the text severely criticizes the kanunnames in general, and recently promulgated general kanunname, Kanunname-i Al-i Osman, in particular from different viewpoints.Keywords: Şehzade Korkud, örf, shari'a, kanun, kanunname