Çırçır fabrikası işçilerinde kardeş kromatid değişimi (SCE) sıklığı

Abstract

ÖZET Potansiyel mutajenler/karsinojenlere maruz kalan insan populasyonlarının genetik biyoizlemi, farklı genetik markırlar kullanılarak yapılabilmektedir. Kardeş kromatid değişimleri (KKD), DNA hasarına neden olan ajanların erken biyolojik etkilerinin belirlenmesinde en yaygın kullanılan sitogenetik markırlar arasında yer alır. Literatürde pamuk tozu ile ilgili KKD çalışmasına rastlanmadığı ve tekstil sanayinin bölgemizde çok gelişmiş olmasından dolayı, pamuk tozuna maruz kalan çırçır fabrikası işçilerinin periferik kan lenfositlerinde KKD sıklığının saptanması ve pamuk tozunun olası bir mutajen olup olmadığının belirlenmesi amaçlandı. Bunun için çırçır fabrikası işçilerinden 20 bireyin ve kontrol grubu olarak pamuk tozuna maruz kalmayan 20 bireyin periferik kan lenfositleri FPG yöntemine göre boyandı ve KKD frekansları saptandı. İstatistiksel analiz için Student-t testi kullanıldı ve kontrol grubu (10.40+1.37) ile karşılaştırdığında, çırçır fabrikası işçilerinin lenfositlerinde (14.66+4.18) KKD sıklığında artış bulundu (p< 0.0001). Pamuk tozuna maruz kalma süresinin (10 yıl ve 10 yılın üzeri) ve çalışma alanının KKD ile ilişkili olmadığı, Mann-Whitney U analizi ile gösterildi (p> 0.06). Çalışmada, kontrol grubu ile karşılaştırdığında, pamuk tozuna maruz kalan bireylerin KKD sıklığında istatistiksel olarak önemli bir artış bulundu. Çalışmanın bulgularına dayanarak, pamuk tozunun olası bir mutajen olabileceği düşünüldü. 47

SUMMARY Genetic biomonitoring of human populations exposed to potential mutagens/carcinogens can be performed using different genetic markers. Sister chromatid exchanges (SCEs) are among the most extensively used markers of early biyological effects of DNA damaging agents. It was aimed to determine SCE frequency in peripheral blood lymphocytes of cotton gin workers exposed to cotton dust and to identify whether the cotton dust is a potential mutagen or not, because SCE studies about cotton dust in literature could not able to come across and textile industry in our region become developed. Student's-t test was used for statistical analysis and an increased frequency of SCE was found in lymphocytes of workers of cotton gin factory (14.66±4.18) as compared to controls (10.40±1.37) (p< 0.0001). Analyses of Mann-Whitney U indicated that the duration of exposure to cotton dust (10 years and more than 10 years) and working area were not releated to the frequency of SCE (p> 0.05). In this study, a statistically significant increase was found in SCE frequencies of the subjects exposed to cotton dust compared with the control group. This study suggests that the cotton dust might be a possible mutagen. 48