İliolumbar ligamentte nosiseptör ve mekanoreseptörlerin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada ortalama yaşı 37.67±7.95 SD (21?74 ) olan 10 erkek ve 5 kadın toplam 15 taze kadavranın bilateral iliolumbar ligamenti, Pamukkale Üniversitesi Adli Tıp bölümünde gerçekleştirilen rutin otopsilerden elde edildi. İliolumbar ligamentin anatomisi ve morfolojik özellikleri belirlendi ve tüm örneklerde Hematoksilen-Eozin boyama ve immunohistokimyasal boyama yapıldı. Bizim çalışmamızda, tüm ligamentler L5 vertebranın transvers çıkıntısından başlamaktaydı. Ligamentlerin 14'ü çift, 16'sı ise tek bant şeklindeydi. Ligamentlerden 28'i oblik olarak seyredip yaklaşık 45º açı ile sonlanırken, 2 ligament transvers seyrediyordu. Çift bantlı ligamentlerin anterior ve posterior bantlarının seyri aynı idi. Vücudun kilit noktalarındaki birçok ligamentte propriyosepsiyon ilk basamağı olan mekanoresepörler histolojik ve/veya elektrofizyolojik yöntemlerle gösterilmiştir. Propriyoseptif duyu sayesinde, ligamentin ve/veya eklemin konumu santral sinir sistemi tarafından algılanmakta ve ligamentin ve/veya eklemin hareketinin fizyolojik sınırlar içerisinde tutulması sağlanmaktadır. Görüldüğü gibi propriyoseptif duyunun ligamentin ve/veya eklemin travmalardan koruyucu reflekslerin oluşturulmasında önemli bir rolü vardır. Vücuttaki diğer tüm yapılar gibi lumbosakral bileşkede santral sinir sistemi tarafından kontrol altında tutulur. Lumbosakral bileşkeden gelen uyarılarla, lumbosakral bileşke hareketleri fizyolojik sınırlar içerisinde tutularak yapıların zarar görmesi engellenmiş olur. Literatürde, lumbosakral bileşke stabilitesinde önemli rolü olan iliolumbar ligamentte mekanoreseptörlerin gösterilmesine yönelik bir çalışma bulunmamaktadır. İliolumbar ligamentte nosiseptif serbest sinir sonlanmaları ve propriyoseptif mekanoreseptörleri (Ruffini sonlanmaları, Paccinian cisimcikleri ve golgi tendon organ benzer sonlanmaları) özellikle iliak kemiğe yapışma yerinde yoğun olmak üzere tüm ligament boyunca mekanoreseptörler gösterilmiştir. İliolumbar ligamentten çıkan duyusal bilgi lumbosakral bölgede refleks kas kasılmalarına ve koordinasyonun kontrolüne yardımcı olurak stabiliteyi artırır. İliolumbar ligamentte nosiseptif serbest sinir sonlanmaların bulunması ligamentin potansiyel ağrı kaynağı olduğunu gösterebilir. Aynı zamanda ligamentteki propriyoseptif yetersizlik durumunda kronik instabilite ve kronik ağrı nedeni olabilir.