Bilim tarihinde doğa, yasa ve yasalılık: Isaac Newton ve Albert Einstein örneği

Abstract

Bu çalışmamızda doğa ve yasa kavramları aracılığıyla, bilimsel birikim sonucunda açığa çıkan yasalılık kavramının dönüşümünün nasıl olduğunu tarihsel aşamalarla inceledik. Daha sonra iki bilinen örnek olarak Isaac Newton ve Albert Einstein'ın kanun ve teorilerini, bu doğa, yasa ve yasalılık kavramlarıyla ilişkilendirerek varlık ve bilgi felsefeleri arasında kurulabilecek bağları ortaya çıkarmaya çalıştık. Bu çalışmadaki amacımız bilim tarihine yön vermiş bu iki önemli figürün, felsefe ve bilim tarihine ne tür katkılar sağladıklarını bulmaya çalışmak ve bunların sosyal yansımalarını onto-episteme bağlamında belirlemektir. Bu açıdan Newton, Francis Bacon, Descartes, Kopernik ve Galileo'nun bilim ve felsefe alanına ilişkin düşünce ve buluşlarını `analiz ve sentez` yöntemiyle birleştirerek, bir `bilimsel devrim` gerçekleştirdi. Bundan dolayı Newton, Descartes ile başlayan modern felsefenin yanına modern bilimi inşa etmiştir. Newton'un modern bilimin kurucusu olarak görülmesinin temel nedeni; gökyüzünün ve yeryüzünün tek ve mutlak bir kanunla yönetilebileceği gerçeğini savunmasıdır. Einstein, Newton'un evrenin her yerinde geçerli olarak ele aldığı bu mutlak yasaların, yeni bilimsel gerçeklikle uyuşmadığını savunmuştur. Einstein, Newton'un fiziğinde yer alan `mutlak uzay` ve `mutlak zaman` kavramlarının evrenin yapısıyla uyuşmadığı için bu mutlak kavramların yerine göreli uzay ve zaman kavramlarını koyar. Ve daha sonra o bu kavramları `uzay-zaman` adında yeni bir kavramda birleştirir. Einstein bilim ve düşünce tarihine diğer önemli bir katkısı; Newton fiziğindeki `mutlaklık` kavramına karşılık olarak `ışık hızının sabitliğini` ortaya çıkarmasıdır. Işık hızının sabit ve en yüksek hız oluşu doğa alanındaki yeni yasalılık olgusu olarak gösterilebilir. Sonuç olarak bu çalışmamızın amacı Newton ve Einstein örneğinden hareketle yasalılık olgusu ile hakikat problemi arasında doğrudan ya da dolaylı olarak bir ilişkisi olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu ilişki içerisinde `belirsizlik` kazanan `hakikat`in özüne yaklaşabilmenin önerisini, ontoloji ve epistemolojinin farklılaşan çalışmalarını onto-episteme temelinde birleştirmeyi amaçladık. Anahtar kelimeler: Doğa, Yasa, Yasalılık, Newton, Yerçekimi, Einstein, Görelilik

In this study, we have examined how the transformation of the concept of legality that has emerged as a result of scientific accumulation takes place in historical stages through the concepts of nature and law. Then, we tried to find out the connections between ontology and epistemology by associating the laws and theories of Isaac Newton and Albert Einstein with the concepts of nature, law and legality.Our aim in this study is to find out what kind of contributions these two important figures that shaped the history of science have made to the history of science. In this respect, Newton have made a `scientific revolution` by combining Francis Bacon's, Descartes's, Copernicus's and Galileo's ideas and discoveries in the field of Science and philosophy with the method of `analysis and synthesis`. Thus, Newton built modern science alongside modern philosophy that began with Descartes. In fact, the main reason why Newton is considered as the founder of modern science is that he defends the fact that the sky and the earth can be governed by a single and absolute law. Einstein argued that these absolute laws, which Newton considered to be valid throughout the universe, do not match the new scientific reality. Einstein replaces the concepts of relative space and time with these absolute concepts, since the concepts of `absolute space` and `absolute time` in Newton's physics do not match the structure of the universe. And then he combines these concepts into a new concept called `space-time`. Another important contribution of Einstein to the history of Science and thought is his discovery of `the stability of the speed of light` in response to the concept of `absoluteness` in Newton physics. It can be shown as the phenomenon of new legality in nature that the speed of light is constant and the highest speed.The aim of this study was to find out whether there is a direct or indirect relationship between the fact of legality and truth problem with reference to Newton and Einstein. We aimed to unite the proposition of approaching the essence of the `truth` that has gained `ambiguity` in this relationship and the differentiated studies of ontology and epistemology on the basis of the `onto-episteme`.Key words: Nature, Law, Legalism, Newton, Gravity, Einstein, Relativity