İmam Mâtürîdî`nin kötülük problemine yaklaşımı

Abstract

`İmam Mâtürîdî'nin Kötülük Problemine Yaklaşımı` bu çalışmanın başlığı olup İslam düşünce ve kelâm dünyasında önemli bir yeri olan Mâtürîdî'nin Kur'an ve sünnet doğrultusunda kendine özgü aklî temellendirmelerle geçmişi eski zamanlara dayalı olan kötülük problemi ve bu problemin çözümünde ortaya koyduğu çıkarımlarla oluşturduğu sistemi ele almayı hedeflemektedir.Tezimiz bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde neden böyle bir kişinin tez konumuzun başlığında yer aldığını göstermek adına Mâtürîdî'nin yaşadığı çevre, ilmî kişiliği ve İslam dünyasındaki yeri üzerine bilgilendirme yapılarak tezdeki önemli kişiliği ortaya konulmuştur.Birinci bölümde, dilciler, filozoflar, mutasavvıflar ve kelâmcılara göre kötülük tanımları üzerinde durulmuş sonrasında kötülük çeşitleri üzerine açıklamalar yapılmış ve bu bölümün son kısmında ise kötülük problemi üzerine farklı yaklaşımlar sergileyen filozof ve kelâmcıların görüşlerine yer verilmiştir. İkinci bölümde ise, tez konumuzu oluşturan Mâtürîdî'nin Kötülük Problemine Yaklaşımı'nı kelâma göre kötülük çeşitlerine bakış tarzını ve ardından da yine ona göre bu problemin kavramsal çerçevesini oluşturan kavramlar üzerinde durularak kötülük problemini ele almaya ve incelenmeye çalışılmıştır. Mâtürîdî'nin kötülük problemini çözüme ulaştırırken Allah'ın her şeyi bir hikmet üzere belirlediği ve insanın da verilen akılla bu hikmet doğrultusunda dünya imtihanı için muhatab kılındığı üzerine duran bir çözümlemeyle bu probleme yaklaştığı anlaşılmaktadır.Sonuç olarak bu çalışma, kelâmî düşüncede hatırı sayılır bir yeri olan Mâtûrîdî'nin başta `Kitâbü't-Tevḥîd` ve `Te'vîlâtü'l-Kur'ân` adlı eserleri çerçevesinde ve diğer farklı kaynaklardan da faydalanılarak kötülük probleminin incelenmesi ve kötülük problemiyle ilgili çalışmalara yeni bir katkı sağlamayı amaçlamaktadır.Anahtar Kelimeler: Mâtürîdî, İyilik ve Kötülük, Adalet, Hikmet, Akıl.

`İmam Mâtürîdî's Approach to the Problem of Evil` is the title of this study and aims to address the system created by al-Mâtürîdî, which has a significant place in Islamic thought and theology world, with its own rational foundations in the direction of the Qur'an and Sunnah, the problem of evil that has its origins in the past and the implications it has produced in the solution of this problem.Our thesis consists of an introduction and two chapters. In the introductory part, in order to show why such a person is in the title of the thesis, information about the environment A, his scientific personality and his place in the Islamic world was revealed and his importance in the thesis was revealed.In the first chapter, the definitions of evil according to linguists, philosophers, sufis and theologians are explained, then the kinds of evil are explained and in the last part of this chapter, the philosophers and theologians' opinions that show different approaches to the problem of evil are given.In the second part, al-Mâtürîdî 's Approach to the Problem of Evil, which is our thesis topic, the way of looking at the kinds of evil according to the theologians, and then the concepts that constitute the conceptual framework of this problem are tried to be dealt with and examined.al-Mâtürîdî, while solving the problem of evil, it is understood that God has determined everything as a wisdom and approached this problem with an analysis that emphasized that human beings were taken to the world exam in line with this wisdom.As a result, this study aims to make a new contribution to the study of the problem of evil and the study of the problem of evil by using different sources, especially in the context of the works `Kitâbü't-Tevḥîd` and `Te'vîlâtü'l-Kur'ân` of al-Mâtûrîdî, which has an important place in theological thinking.Keywords: Mâtürîdî, Goodness and Evil, Justice, Wisdom, Mind.